Zorgen over het coronavirus in Latijns-Amerika
Wereldwijd neemt de verspreiding van het coronavirus toe. In Latijns-Amerika, waar de ontwikkelingen ongeveer twee weken achterlopen op Europa, houden ze hun hart vast. We spraken met Manine Arends, onze collega in Costa Rica, over haar zorgen en over wat er nog te wachten staat.
“De maatregelen verschillen enorm hier in de regio. In sommige landen gebeurt bijna niets. In Nicaragua bijvoorbeeld worden geen enkele maatregelen genomen. Een mogelijke verspreiding van het virus wordt daar (op moment van schrijven) zelfs ontkend.” Het gevolg is dat andere landen juist strengere maatregelen nemen. Zo heeft Costa Rica, waar Manine woont, zijn grenzen gesloten met Nicaragua uit angst dat het virus de grens over meegenomen wordt.
“In sommige landen wordt ook helemaal niet gecontroleerd op mensen die terugkeren uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Dat maakt grip krijgen op het virus nog moeilijker. Er zijn landen waar de bevolking zelf maatregelen neemt. In Brazilië bijvoorbeeld zie je dat parallelle machtsstructuren het nu overnemen. Het zijn de gangs in krottenwijken die ervoor zorgen dat mensen binnenblijven.”
Ingeperkte vrijheden en een tekort aan apparatuur
In andere landen worden maatregelen juist heel hard doorgevoerd. “Peru is in volledige lockdown en de politie mag daar hardhandig ingrijpen. Het aantal burgervrijheden is in sommige landen enorm teruggeschroefd en ik ben bang dat daar misbruik van wordt gemaakt. Het moeten geen blijvende maatregelen zijn,” zegt Manine.
Een lockdown heeft grote gevolgen in Latijns-Amerika. “De meeste landen hier hebben zwakke sociale structuren en een fragiel zorgsysteem. Wat gebeurt er als het virus binnenkort echt toeslaat? Peru heeft 250 beademingsapparaten op een bevolking van 32 miljoen mensen. Europa doet nu grote inkopen, maar hoe komen wij hier straks aan voldoende testen, ventilatoren en andere apparatuur? Daar maak ik me grote zorgen over.”
Op het moment van schrijven zijn de lokale overheid en het gezondheidssysteem van Ecuador al overbelast geraakt, waardoor mortuaria en ziekenhuizen de toestroom niet meer aankunnen.
De meeste landen hier hebben zwakke sociale structuren en een fragiel zorgsysteem. Wat gebeurt er als het virus binnenkort echt toeslaat?
Kwetsbare groepen
Latijns-Amerika kent een enorme ongelijkheid. En in tijden van crisis wordt die ongelijkheid alleen maar groter. Manine: “In landen als Honduras, Guatemala, Nicaragua en Bolivia werkt ongeveer tachtig procent van de mensen in de informele sector. Zij zijn afhankelijk van hun dagelijkse inkomsten. Het is niet zo makkelijk om tegen hen te zeggen dat ze de straat niet meer op mogen. Deze mensen hebben geen spaargeld, geen toegang tot gezondheidszorg en wonen vaak op kleine oppervlaktes in hele dichtbevolkte wijken.
Hetzelfde geldt voor inheemse gemeenschappen. Hoe moeten zij voor zichzelf zorgen? Gelukkig zijn er ook landen, zoals Costa Rica, die goede maatregelen nemen en zeggen: je mag nu niemand uitsluiten.”
LHBT’s en vrouwen
Wat Manine gelukkig ook ziet, is meer solidariteit onder bepaalde delen van de samenleving. “Mede dankzij ons werk kunnen veel minderheidsgroepen zichzelf organiseren en voor zichzelf opkomen. Dat blijkt in deze tijd een belangrijk vangnet voor mensen te zijn. Zoals transgendersorganisaties waar wij mee werken die de weg naar noodhulp weten te vinden en zo bijvoorbeeld voedselpakketten kunnen verspreiden.”
Hulp voor deze kwetsbare groepen is hard nodig. “Veel trans mensen zijn actief als sekswerkers. Zij werken op straat, hebben vaak geen vaste woonruimte en zijn door hun beroep noodgedwongen veel in contact met anderen. Dat maakt ze nu extra kwetsbaar. Waar moeten zij heen tijdens een lockdown? Voor LHBT-jongeren is dat ook een probleem. Zij moeten nu thuisblijven en daar worden ze vaak niet geaccepteerd. Voor mensen met hiv geldt dat zij de deur uit moeten om hun medicijnen te halen. Zonder medicatie zijn lopen ze meer risico op infecties.”
In meerdere landen in de regio, zoals Peru en Panama, zijn opmerkelijke maatregelen genomen: daar mogen mannen en vrouwen enkel nog om de beurt de straat op. “Dit is verwarrend en zorgelijk voor trans personen, die extra risico lopen om wegens discriminatie opgepakt te worden.”
De toename van huiselijk geweld is een andere bron van zorgen voor Manine. “Dit is een gewelddadig continent en gewelddadige relaties zijn geen uitzondering. In veel huishoudens neemt de stress over financiën toe. En dan kom je ook nog eens vast te zitten met een gewelddadige partner die nu de hele tijd thuis is. Deze vrouwen, die vaak ook nog een opeenstapeling van taken erbij krijgen met werk, kinderen en zorg thuis, kunnen nu nergens heen.”
Internationale solidariteit
Vanuit onze jarenlange ervaring weten we hoe groot de klappen zijn die kwetsbare groepen te verduren krijgen. En hoe in tijden van crisis ongelijkheid alleen maar groter wordt. Daarom pleiten wij waar we kunnen voor het belang van internationale solidariteit. De coronacrisis is een wereldwijd probleem dat we alleen kunnen oplossen door samen te werken en oog te houden voor gemarginaliseerde groepen.
