Hivos lanceert nieuw vijfjarig programma We Lead

“De seksualiteit van vrouwen met een handicap is een enorm taboe. De maatschappij veroordeelt het. ‘Ze kan niet eens voor zichzelf zorgen, laat staan voor een kind’, horen we vaak. We worden behandeld als kinderen en compleet genegeerd.” Dit is een citaat van een gehandicapte vrouw uit Guatemala. Zij is een van de honderd jonge, gemarginaliseerde vrouwen die we interviewden voor de ontwikkeling van het nieuwe programma We Lead.

De interviews maken pijnlijk duidelijk dat gehandicapte, lesbische, biseksuele, transgender en ontheemde vrouwen en vrouwen met hiv geen zeggenschap hebben over hun eigen lichaam. “Hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten worden niet serieus genomen”, vertelt Karen Hammink, ontwikkelaar van het programma bij Hivos. “Artsen willen hen niet behandelen, geen informatie geven en soms niet eens aanraken.”

Evenveel rechten als ieder ander

We Lead geeft deze jonge vrouwen een stem, zodat zij de informatie en zorg krijgen waar ze recht op hebben. Karen: “We spreken over ‘rightholders’. Ze zijn niet zielig en verdienen dus een naam waaruit blijkt dat ze evenveel rechten hebben als ieder ander. We willen hen de kracht geven om deze rechten op te eisen.”

Hivos start het programma in negen landen in het Midden-Oosten, Afrika en Midden-Amerika. En omdat vrouwen in elk land tegen weer tegen andere problemen aanlopen, houden we rekening met de specifieke context van ieder land.

‘Nothing about us, without us’

Een belangrijk aspect van We Lead is dat Hivos niet voor de vrouwen wil spreken, maar hen helpt voor zichzelf op te komen. Niet voor niets omarmen we de slogan ‘Nothing about us, without us’ (niks over ons, zonder ons) uit het VN-verdrag over rechten voor gehandicapten. Local ownership is sterk in het programma verankerd: we brengen bestaande vrouwen- en jongerenorganisaties in de landen samen en zorgen dat zij sterk staan.

Deze aanpak past naadloos bij ons humanistische DNA: uitgaan van de kracht van mensen en hun vermogen zélf hun leven vorm te geven. Karen: “De jonge vrouwen van We Lead bepalen waar ze zich op willen richten, wat ze willen bereiken en hoe. Ieder land maakt een eigen plan en heeft een coördinator uit een van de lokale vrouwen- en jongerengroepen. Waar nodig coachen en steunen we hen met kennis, toegang tot netwerken en geld, zodat zij hun plannen uit kunnen voeren. Zo zorgen we dat hun positie ook na ons programma overeind blijft.”

Abortus sinds dit jaar verboden

Honduras is één van de landen waar We Lead actief is. Hivos werkt er samen met Fondo Centroamericano de Mujeres (FCAM), een organisatie die feministische vrouwengroepen in Centraal-Amerika steunt. “Honduras is een van de meest gewelddadige landen ter wereld”, vertelt Claudia Samcam Cabrera, werkzaam bij FCAM. “Daarnaast heerst er grote armoede, worden mensenrechten continu geschonden en lijdt de bevolking onder wijdverbreide corruptie. Vrouwenrechten worden steeds verder ingeperkt. De conservatieve regering heeft abortus bij wet verboden en deze wet is dit jaar verder uitgebreid. Hierdoor kunnen vrouwen zelfs in de gevangenis komen als ze ervan verdacht worden abortus te hebben laten doen. Ook is de morning-afterpil verboden.”

Vanwege de slechte situatie in Honduras proberen duizenden mensen naar de VS te vluchten. Claudia: “Vooral voor jonge vrouwen en meisjes is dit gevaarlijk. Meestal komen ze niet verder dan Guatemala of Mexico. Zij krijgen vaak te maken met seksuele intimidatie en aanranding. En als ze worden teruggestuurd naar Honduras zijn zij hun leven niet meer zeker. De regering ziet vluchten als landsverraad.”

Vrouwen beslissen mee

Claudia werkt al veertien jaar voor FCAM, voor haar de perfecte plek om haar idealen na te streven. “Ik vind het fantastisch dat ik in deze rol bijdraag aan het bevorderen van vrouwenrechten en dus aan een betere wereld voor iedereen.” Volgens Claudia is een programma als We Lead hard nodig om de schrijnende situatie van jonge vrouwen in Honduras en de rest van Midden-Amerika een halt toe te roepen. Op dit moment is FCAM bezig met het selecteren van rightholders-groepen die een plek krijgen in het programma. “Harde eis is dat zij werken aan een betere positie voor kwetsbare vrouwen én vrouwelijke leiders hebben.” De groepen dienen voorstellen in voor deelname. “Zij kunnen op elkaars geanonimiseerde voorstellen stemmen en dus meebeslissen over hoe het programma eruit komt te zien.”

Hoop voor de toekomst

Wat is Claudia’s hoop voor de toekomst? “Dat er over vijf jaar in Centraal-Amerika een inclusieve vrouwenbeweging is ontstaan die ook jonge vrouwen een stem geeft. Een beweging die steeds sterker wordt en tegenwicht biedt aan de ondermijning van vrouwenrechten.”