De Karipuna: beschermers van het Amazonewoud
“Ik ben naar de VN gekomen om hulp te vragen, zodat mijn volk beschermd wordt.” Aan het woord is Adriano Karipuna, een van de leiders van de Karipuna gemeenschap in Brazilië. Het Alle ogen op de Amazone-progamma is opgezet door Hivos in samenwerking met Greenpeace en ondersteunt hen in de strijd tegen de ontbossing van hun leefomgeving in het Amazonewoud. Niet eerder heeft iemand uit zijn gemeenschap de mogelijkheid gehad om buiten Brazilië te spreken over hun alarmerende situatie. Adriana heeft tijdens de laatste vergadering van het VN Permanente Forum over Inheemse Zaken gesproken over het geweld tegen zijn volk.
Ontbossing en gewelddadige invallen
De Karipuna hebben al sinds de jaren 1990 een beschermd leefgebied in Rondônia, een deelstaat van Brazilië in het Amazonegebied. Ondanks de beschermde status van hun land, staan de Karipuna én hun leefgebied onder grote druk. Gewelddadige invallen van illegale houthakkers bedreigen het leven van de inheemse gemeenschap. “Door de bouw van waterkrachtcentrales in Jirau en Santo Antônio overstroomde een deel van ons grondgebied”, vertelt Adriano Karipuna. Deze grote projecten brachten veel werk en trok arbeiders uit heel Brazilië naar Rondônia. “Toen de projecten waren afgerond besloten velen niet terug te keren en vervielen ze in illegale activiteiten, zoals houtkap, die ten koste gaan van het regenwoud. Nu zien we dat ze ons land binnenvallen. Deze gewelddadige invallen vormen een gevaar voor onze gemeenschap; en ons leefgebied wordt verwoest door houthakkers en veeboeren”, aldus Adriano Karipuna.
Eerder kwam de Karipuna-gemeenschap al met een gelijke klacht en deden ze een beroep op de VN-rapporteur. Victoria Tauli-Corpuz, rapporteur rechten van inheemse volkeren bij de VN, heeft in 2016 Brazilië bezocht. Naar aanleiding van haar bezoek heeft ze de Braziliaanse regering aanbevolen om concrete acties te nemen en prioriteit te geven aan de bescherming van het milieu van inheemse gronden en natuurlijke hulpbronnen, en om illegale activiteiten te stoppen. Ook nu is de Braziliaanse overheid weer opgeroepen actie te ondernemen. Het niet nakomen van deze aanbevelingen kan leiden tot sancties tegen Brazilië van de andere leden. “Het lijkt de beste manier om de overheid naar ons te laten luisteren. In Brazilië protesteren we al lang, maar het lost niets op. De Braziliaanse overheid beschermt ons land niet, maar ik hoop dat daar nu verandering in komt”, zegt Adriano Karipuna.
De beschermers van het Amazonewoud
De Karipuna-gemeenschap leefde tot de jaren zeventig een relatief geïsoleerd bestaan. Epidemische ziektes en geweld leidden tot dramatische sterfte in de gemeenschap. De overgebleven Karipuna-leden strijden er sindsdien voor hun gemeenschap en leefgebied in stand te houden.
Hivos gelooft dat de inheemse gemeenschappen cruciaal zijn voor de duurzame bescherming van het regenwoud. Ze hebben vaak niet de middelen, kennis en contacten om voor hun rechten op te komen. Het programma Alle ogen op de Amazone wil hier verandering in brengen. Hivos en Greenpeace werken samen met een bijzondere coalitie van milieuorganisaties en mensenrechtenorganisaties én lokale bewoners in Brazilië, Ecuador en Peru om het regenwoud te beschermen tegen vernietiging door bijvoorbeeld houtkap, mijnbouw en olievervuiling. “Deze coalitie gaat ervoor zorgen dat inheemse gemeenschappen er niet langer alleen voor staan. Wij ondersteunen ze bij het vastleggen en beschermen van hun landrechten”, aldus Edwin Huizing directeur van Hivos. “Via verbeterde satelliettechnologie en dronebeelden gemaakt door inheemse boswachters wordt de ontbossing snel en effectief in kaart gebracht. Met dit onomstotelijke bewijs kunnen inheemse groepen zelf actie ondernemen.”
