Het coronavirus is een nieuwe bedreiging voor het kwetsbare Amazonegebied
De huidige pandemie maakt één ding heel duidelijk: we zijn allemaal verbonden. De uitbraak confronteert ons wereldwijd met gezondheidsrisico’s. Hoewel de uiteindelijke gevolgen van het virus nog onbekend zijn, is het duidelijk dat deze crisis het leven overal beïnvloedt. Dat geldt ook voor de inheemse bewoners en lokale gemeenschappen in het Amazonegebied.
Dit is een bericht van ons programma Alle ogen op de Amazone, waarin we nauw samenwerken met inheemse groepen in Brazilië, Ecuador en Peru.
Inheemse gemeenschappen in gevaar
In het Amazonewoud hebben inheemse volken en lokale gemeenschappen continu te maken met grote bedreigingen, zoals ontbossing, aantasting van de kwetsbare ecosystemen en mensenrechtenschendingen. Daar bovenop komen nu de gevolgen van de coronapandemie. Inheemse volken zijn, mede door hun geografisch isolement en hun marginale positie in de samenleving, dubbel zo kwetsbaar. De autoriteiten moeten de gezondheid en het welzijn van hun inheemse bevolking beschermen.
Maar dit gebeurt nu niet, vóór de virusuitbraak ook al niet. Overheden in het Amazonegebied hebben hun plicht om algemene veiligheid te bieden en wetten te handhaven om inheemse gebieden te beschermen grotendeels verwaarloosd. En bovendien hebben de meeste landen in het Amazonegebied inadequate gezondheidszorgsystemen.
De inheemse bevolking neemt daarom het heft in eigen handen en is in zelfisolatie gegaan als bescherming tegen het coronavirus. Een noodzakelijk besluit omdat de geschiedenis laat zien dat inheemse volkeren lage immuniteit tegen infectieziekten hebben. Een gewone griep kan al een grote bedreiging vormen. Als bezoekers van buitenaf het virus naar inheemse gebieden brengen, kan de verdere overdracht razendsnel gaan.
Gebrek aan adequate overheidsmaatregelen
De overheden in de Amazone zijn niet bereid of in staat om rekening te houden met de inheemse bevolking om deze crisis aan te pakken. Maatregelen zoals quarantaines en lockdowns hebben een negatief effect op de inheemse economieën en traditionele middelen van bestaan, en beperken de toegang tot de al moeilijk te bereiken goederen en diensten nog meer. De gevolgen kunnen catastrofaal zijn voor veel gemeenschappen.
Tegelijkertijd zijn het milieubeleid en de milieuacties op een laag pitje gezet, wat extra risico’s met zich meebrengt voor inheemse gemeenschappen en hun leefomgeving. Want landrovers, houthakkers en mijnwerkers houden zich niet aan de lockdown en gaan door met het binnenvallen van het bos. Milieuorganisaties vrezen dat de ontbossing veroorzaakt door illegale mijnbouw, illegale houtkap en landbouw- en veeteeltactiviteiten, zal toenemen. Met als bijkomend risico dat deze indringers het coronavirus ook verspreiden naar de lokale gemeenschappen.
Oproep tot actie
Onze inheemse partners roepen dringend op tot actie. COICA (de koepelorganisatie van inheemse organisaties in de Amazone) heeft nationale overheden opgeroepen maatregelen te nemen om lokale gemeenschappen te beschermen, infecties te voorkomen, toegang tot gezondheidsdiensten en voedselvoorziening te garanderen en de landrechten van de inheemse volkeren te respecteren.
Sônia Guajajara, nationaal coördinator van APIB (de organisatie van inheemse volken in Brazilië), erkent dat “ademhalingsziekten al een grote doodsoorzaak zijn onder de inheemse Braziliaanse bevolking, iets wat de huidige pandemie bijzonder gevaarlijk maakt”. AIDESEP, de belangrijkste nationale organisatie voor inheemse volkeren in Peru, heeft de nationale regering opgeroepen om de gezondheidscentra in het Amazonegebied te versterken.
In Ecuador heeft CONFENIAE (de organisatie van inheemse volken in Ecuador) informatie in verschillende inheemse talen gemaakt en gedeeld via sociale media, mobiele telefoon en op de radio. Het gebrek aan toegang tot het internet verhindert echter dat deze informatie alle gemeenschappen bereikt.
Onder alle organisaties in de verschillende landen leven grote zorgen over de toegang tot voedsel voor veel inheemse gemeenschappen. Ook de vraag om maskers, hygiëne-producten, handschoenen en andere middelen die nodig zijn om de verspreiding van de infectie tegen te gaan, is groot. De organisaties roepen hun overheden op om hen te steunen en extra bescherming te bieden.
Steun voor de beschermers van de Amazone
We blijven onze inheemse partners steunen in hun inspanningen om het Amazonegebied en zichzelf te beschermen. Carolina Zambrano, programmamanager van Alle ogen op de Amazone, zegt: “We hebben alle activiteiten in en reizen naar inheemse gebieden opgeschort om de lokale gemeenschappen te beschermen en de verspreiding van het virus te voorkomen. Maar we versterken andere belangrijke activiteiten die gericht zijn op de bescherming van het Amazonegebied en de verdediging van de rechten van inheemse volken tijdens deze crisis. Zoals lokale monitoringssystemen, campagnes om de rechten van inheemse volken te waarborgen en het uitbreiden van veiligheids- en beschermingsmaatregelen.
“In samenwerking met onze inheemse partners zetten we ook initiatieven op om de gezondheidszorg in de inheemse gebieden te versterken. We proberen de gevolgen van de pandemie daarmee zoveel mogelijk te beperken. Het is zo ontzettend belangrijk dat we de inheemse bevolking in het Amazonegebied blijven steunen. We moeten voor elkaar en voor onze planeet zorgen.”
