Kleurrijke verhalen over opkomen voor wie je bent in Guatemala
Openlijk liefhebben en trots zijn op wie je bent of van wie je houdt is ingewikkeld in een conservatief land als Guatemala. Met een lokale campagne vraagt Hivos aandacht voor het universele recht om lief te hebben en te bestaan.
We delen de verhalen van LHBTIQ+ personen en hun verzet tegen de sociale en politieke krachten die hen tegenwerken. Samen met mediaplatform Quorem interviewden we verschillende mensen die vertellen over hun ervaringen met familie en vrienden en hoe ze hun recht op blijdschap en ‘radicale zachtheid’ hebben geclaimd.
Madame Bite: verzetten en creëren met Drum & Bass
In 1997 leidde de moord op María Conchita Alonso, een 23-jarige activiste, tot de eerste homomars in Guatemala. De herinnering aan María Conchita leeft voort in vrouwen als Madame Bite, wiens zwarte kleding de kleuren van de trans-vlag – lichtblauw, roze en wit – nog helderder maakt.
Madame Bite maakt de de wereld een stukje mooier door middel van muziek. “Ik weet dat ik niet in het lichaam van een vrouw ben geboren, maar uiteindelijk voelde ik dat ik echt een vrouw ben en ik wilde dat niet alleen maar af en toe zijn.” Tegenwoordig zijn haar ouders de enige mensen die ze vergeeft dat ze haar juiste voornaamwoorden niet gebruiken. Anderen komen er niet zo makkelijk mee weg.
Openlijk uit de kast komen als trans vrouw in Guatemala is ook een echte daad van verzet tegen transfobie in het land. Dat uit zich niet alleen in fysiek geweld, maar ook in stigmatisering of het weigeren van gezondheidszorg.
Bekijk een kort interview met Madame Bite in het Spaans met Spaanse ondertiteling:
Theo Xitumul: “Mezelf een naam geven was zo bevrijdend dat ik niet meer boos was.”
“Mijn voornaamwoorden zijn mannelijk, en dit is wie ik ben.” Zo vertelde Theo zijn moeder over zijn transidentiteit. “We kunnen niet verwachten dat onze omgeving stilstaat. We transformeren zowel intern als sociaal. Dit is ook een proces voor ouders, voor broers en zussen, en als zij kinderen hebben, ook voor hen”, legt Theo uit.
Om trans mannen zichtbaar te maken in Guatemala, is Theo lid geworden van de Students for Diversity Association (Aesdi) van de Universiteit van San Carlos. Hij is ook lid van de transadviescommissie van Visibles en medeoprichter en mededirecteur van Red Trans Joven Guatemala.
Op social media, een perfecte plek voor nog meer zichtbaarheid, gebruikt hij zijn Tik Tok-account ‘the visibles’ om anderen te informeren, gesprekken op gang te brengen en een rolmodel te zijn. “Ik realiseerde me pas hoe belangrijk zichtbaarheid is toen ik aan mijn transitie begon. Ik denk dat het voor mij anders geweest zou zijn, en zeker niet zo lang zou hebben geduurd om mezelf te herkennen, als ik eerder een transpersoon had ontmoet of gezien. Misschien zou ik het geluk dat ik nu voel omdat ik weet wie ik ben, veel eerder hebben ervaren.”
Bekijk een kort interview met Theo Xitumul in het Spaans met Spaanse ondertiteling:
Valeria Cabrera: weerstand bieden met radicale zachtheid
Valeria is grafisch ontwerper en ze creëert audiovisuele content. Ze identificeert zich als queer en biseksuele vrouw. De weg naar zelfontdekking was niet gemakkelijk omdat ze opgroeide – in haar woorden – in een “hyperreligieuze” omgeving. Dit leidde tot wat misschien wel de meest traumatische ervaring van haar leven was.
Het idee dat homoseksualiteit wordt veroorzaakt door demonische bezetenheid klopt natuurlijk niet, maar veel religieuze mensen in Guatemala geloven daar wel in. Praktijken die op deze mythen zijn gebaseerd, zoals uitdrijvingen en conversietherapieën, laten uiteindelijk diepe en blijvende emotionele wonden achter, vooral bij jongere mensen.
Uiteindelijk ontdekte Vale dat ze zich inderdaad tot vrouwen aangetrokken voelde en dat daar niets mis mee is. Ze besloot zichzelf een queer persoon te noemen. Nu is ze actief betrokken bij Feminarte, een feministisch collectief dat ook trans vrouwen omarmt.
Voor Vale is de grote uitdaging om in Guatemala weerstand te blijven bieden met wat ze ‘radicale zachtheid’ noemt. Dat is blijven vechten om sociale overtuigingen te veranderen zonder je vreugde of zachtheid te verliezen of het vermogen om je een betere toekomst voor te stellen.
Bekijk een kort interview met Valeria Cabrera in het Spaans met Spaanse ondertiteling:
Met het Guate Diversa e Inclusiva-programma werken we in het conservatieve Guatemala aan het verbeteren van de positie van LHBTIQ+ personen. Samen met lokale organisaties (ODASA, SOMOS, Visibles, GAX, Vidas Paralelas, IncideJoven, the Sexual and Reproductive Health Observatory en FLACSO Guatemala) helpen we vooral jonge mensen op te komen voor hun rechten.
