Mexicaanse wint Mensenrechtentulp voor bijkans onmogelijke strijd
Na die bewuste dag vijf jaar geleden werd het stil. En met die stilte verstomde ook de levensvreugde in Graciela Pérez Rodriguez. Op die dag ‘verdwenen’ namelijk haar enige dochter, haar broer en drie neven. De vier waren op weg terug naar huis van een reis in de Verenigde Staten maar zouden nooit meer thuiskomen. Hun terugreis eindigde op de wegen van de grensregio Tamaulipas, waar niet de politie maar militairen de openbare orde proberen te bewaren. Tamaulipas, waar zoveel wegen eindigen.
Hachelijk
Ruim een week na die zwarte dag besloot Graciela zelf in actie te komen. Ze wist niet waar ze precies aan begon maar wel dat het een lange, hachelijke, bijkans onmogelijke onderneming zou worden. Toen de autoriteiten haar in reactie op de vermissing van haar dochter lieten weten dat ze geen zoekactie zouden starten omdat het in Tamaulipas ‘zeer gevaarlijk’ is, kon ze eigenlijk niet anders.
In Mexico woedt in een aantal regio’s, waaronder Tamaulipas, een hevige strijd tussen drugkartels en de overheid. Daarbij gaat ook het leger zich te buiten aan zware misdrijven zoals buitengerechtelijke executies en verkrachtingen. De strijd heeft door de jaren heen honderdduizenden slachtoffers geëist, vele duizenden mensen worden vermist.
Bedreigingen
Graciela heeft zich inmiddels ontpopt tot een drijvende kracht achter gerechtigheid voor familieleden van vermiste personen in Mexico. Gedreven door de vermissing van haar eigen dochter, broer en twee neven komt zij op voor de rechten van familieleden van verdwenen personen. De mensenrechtenactiviste heeft zich als leek verdiept in de forensische wetenschap en is aangesloten bij Forensic Citizen Science. Dit collectief van familieleden van vermiste personen heeft onder meer een DNA-databank door en voor burgers opgezet. Die helpt bij het identificeren van teruggevonden slachtoffers van verdwijning.
Wie zich verzet tegen de criminelen van de drugskartels is zijn of haar leven niet zeker. Graciela leeft vanwege haar activiteiten onder continue hoogspanning. Ze wordt permanent in de gaten gehouden door overheidsdiensten en ontvangt geregeld bedreigingen van bendeleden. Hivos helpt Graciela om zichzelf te beschermen en haar veiligheid te waarborgen, zowel online als op straat. Via het Digital Defenders Partnership, een Hivos-programma dat wereldwijd de veiligheid van mensenrechtenactivisten beschermt en snel in actie kan komen bij noodgevallen, kreeg zij steun. Zo kan ze haar missie, die tot op de dag van vandaag voortduurt, veiliger uitvoeren.
Mensenrechtenprijs
Voor haar moedige inzet is Graciela door de Nederlandse overheid onderscheiden met de Mensenrechtentulp 2017. De Mensenrechtentulp is een jaarlijkse prijs van de Nederlandse regering voor mensenrechtenverdedigers. Aan de prijs is een bronzen beeld en een bedrag van 100.000 euro verbonden om het mensenrechtenwerk van de winnaar uit te breiden.
