Op de barricaden voor LHBTI-rechten in Nigeria
Mishandeling, chantage, ontvoering, verkrachting, bedreiging met de dood: voor LHBTI’s is het in Nigeria allesbehalve veilig. Mensenrechtenorganisatie The Initiative for Equal Rights (TIERs) is sinds de oprichting in 2006 hard aan het werk om daar verandering in te brengen. Hun visie? Een samenleving met respect voor mensenrechten, ongeacht iemands seksuele geaardheid of identiteit. We spraken met Phidelia, die bij TIERs verantwoordelijk is voor de communicatie.
“Ieder jaar brengen we een rapport uit met alle meldingen van mensenrechtenschendingen tegen LHBTI’s die bij ons binnenkomen,” vertelt Phidelia. In 2019 waren dat er in Nigeria 330, een stijging van tien procent ten opzichte van het jaar ervoor. Vooral het aantal schendingen door politiemensen was hoger dan ooit.
“Mensen worden op straat aangehouden omdat ze er ‘te mannelijk’ of ‘te vrouwelijk’ uitzien”, legt Phidelia uit. “De politie zoekt dan in je telefoon naar berichtjes waaruit moet blijken dat je gay bent, zodat ze je kunnen pesten, afpersen en mishandelen.”
Ze voegt eraan toe: “Het treurige is dat veel slachtoffers van politiegeweld niet weten wat hun rechten zijn. Ze willen vooral niet dat hun familie, vrienden en collega’s erachter komen dat ze voor zoiets gearresteerd zijn. En dus laten ze zich mishandelen en chanteren.”
Juridische support
Wie slachtoffer is van een onrechtmatige arrestatie of een andere schending zoals ontvoering, bedreiging, chantage of verkrachting, kan een gratis telefoonnummer bellen. “Bij TIERs zorgen we dan dat diegene een advocaat krijgt. Ook zorgen we voor steun door slachtoffers te bellen of te sms’en als ze er doorheen zitten.”
Via een partnerorganisatie kan er juridische ondersteuning geboden worden. Phidelia vertelt: ”Dat zijn mensen die gespecialiseerd zijn in mensenrechtenkwesties. Zij zijn onze ogen en oren. Ook hebben we advocaten in ons netwerk die pro bono werken. Zij geven gratis advies en voeren soms zelfs gratis een heel proces. Dit zijn ook de mensen die baanbrekende zaken voor de rechter brengen. Het gaat dan om grote rechtszaken die nieuwe jurisprudentie creëren, waardoor rechters andere uitspraken gaan doen en er uiteindelijk nieuwe wetgeving ontstaat.”
Naast het mensenrechten- en juridische gedeelte van hun werk bouwt TIERs op twee andere vlakken een respectvolle samenleving: seksuele gezondheid en persoonlijke ontwikkeling.
We willen beginnende activisten helpen bij hun missie.
Gratis gezondheidszorg
Om de seksuele gezondheid te verbeteren, deelt TIERs bijvoorbeeld gratis condooms en glijmiddelen uit en geven ze voorlichting. Phidelia: “We bieden gratis gezondheidszorg en hebben twee artsen en een verpleegkundige in dienst, die ook testen op hiv en andere soa’s. En in januari konden we starten met gratis geestelijke gezondheidszorg voor LHBTI’s. Dat is iets dat we al heel lang wilden.”
Therapie is ontzettend duur in Nigeria, het team van TIERs is dan ook trots en dankbaar om die hulp aan te kunnen bieden. “Dat voelt echt als een overwinning. We hebben in Nigeria nu in ieder geval één geestelijke gezondheidszorgprofessional die LHBTI-vriendelijk is.”
Persoonlijke ontwikkeling
Tenslotte richt TIERs zich op persoonlijke ontwikkeling. “We willen de LHBTI-gemeenschap versterken en beginnende activisten helpen bij hun missie. Zij zijn de leiders van morgen”, vertelt Phidelia. Daarom organiseert TIERs workshops over effectief communiceren, doelen stellen, het opstellen van een goed cv, zelfvertrouwen vergroten en meer. En bieden ze een informatiecentrum met toegang tot boeken, folders en video’s over seksuele gezondheid, mensenrechten en zelfontplooiing. “Allemaal middelen voor mensen uit de gemeenschap om aan hun eigen ontwikkeling werken.”
Steeds meer medestanders
Gelukkig merken ze bij TIERs dat er steeds meer medestanders zijn in Nigeria. Phidelia: “De meesten zijn tussen de 18 en 40 jaar oud. Het zijn bijvoorbeeld moeders, leerkrachten en mediapersoonlijkheden die jong genoeg zijn om nog van gedachten te veranderen. We bereiken ze met boeken die we uitbrengen en films en documentaires die we produceren. Ook maken we talkshows op YouTube, waar we taboedoorbrekende LHBTI-onderwerpen bespreken. Op ons YouTube-kanaal is van alles te vinden. Inmiddels hebben we honderdduizenden views.”
Sinds 2019 ziet TIERs een belangrijke verandering binnen de LHBTI-gemeenschap op social media. “Het was het begin van meer openheid. Steeds meer mensen zetten een regenboog in hun profielfoto. Steeds meer mensen komen er openlijk voor uit dat ze homo zijn. Ze posten steeds vaker selfies en hebben het bijvoorbeeld ook over hun partners.” Vooral mensen tussen de 18 en 26 laten steeds meer van zich horen, vertelt Phidelia. “Dat vind ik heel mooi om te zien.”
Een veilige ontmoetingsplek
Mensen uit de LHBTI-gemeenschap komen ook naar het centrum van TIERs om elkaar zo op een veilige plek te kunnen ontmoeten. “Dan praten we over onderwerpen die ons allemaal raken, zoals geloof en seksualiteit.” Het idee voor deze bijeenkomsten kreeg Phidelia in mei 2019. “We hebben onderzoek gedaan onder de gasten en daaruit bleek dat acht van de tien bezoekers voor het eerst in ons centrum waren en daar nieuwe vrienden maakten. Eén meisje vertelde dat ze nog nooit van haar leven in een ruimte was geweest waar LHBTI mensen met elkaar spraken over LHBTI-zaken.”
Ik durf te hopen op een toekomst waarin respect voor mensenrechten normaal is.
Phidelia vindt het fantastisch en inspirerend om te zien hoe dapper deze mensen zijn. “Het is nog steeds heel gevaarlijk om in Nigeria hardop te zeggen dat je iets anders bent dan hetero of cis-gender. Door de mensen waar wij mee werken durf ik te hopen op een toekomst waarin respect voor mensenrechten normaal is.”
Hivos steunt TIERs
Hivos werkt aan een wereld waarin het niet uitmaakt of je lesbisch, homo, hetero, biseksueel, transgender of interseksueel bent. Een wereld waarin we allemaal gelijkwaardige rechten hebben, eerlijke kansen en de vrijheid om onszelf te zijn. Daarom helpen we TIERs met een train-de-trainer programma. Wil jij moedige mensen zoals Phidelia een steuntje in de rug geven? Dat is niet moeilijk, wel belangrijk. Kijk op hivos.nl/freetobeme wat jij kan doen.