Column: Panama, Paradise en de Polder
Wordt het na de onthullingen uit de Panama- en de Paradise Papers niet eens tijd voor de Polder Papers? Het kwam bij mij op na het lezen van de nieuwe stroom onthullingen over belastingontwijking. Die geven weer een fraai inkijkje in de belastingmoraal van de groten der aarde. Van Queen Elizabeth en de Amerikaanse minister Wilbur Ross tot Bono van U2.
Allemaal weten ze dankzij adviesbureaus en advocatenkantoren slim gebruik te maken van belastingwetgeving. Ze hebben hun Mysterious Ways, wringen zich in onnavolgbare fiscaal-juridische bochten om hun winsten weg te sluizen naar vluchtheuvels in het internationale belastingsysteem, Bermuda, de Kaaimaneilanden, Guernsey en ja, Nederland.
Illegaal is het niet en dat is nu juist het probleem. Want waar u en ik keurig ieder jaar onze aangifte invullen – daar ga ik gemakshalve maar even van uit – omzeilen multinationals en superrijken de fiscus en dat is oneerlijk. Ook zíj profiteren van publieke voorzieningen maar hun sterke schouders dragen slechts een habbekrats bij. Ontwikkelingslanden wordt een enorme loer gedraaid omdat die miljarden mislopen door belastingontwijking. Ongeveer evenveel als het wereldwijde budget voor ontwikkelingssamenwerking.
Bono zal zijn kantoor aan de Amsterdamse grachten binnenkort wel opdoeken. De regering gaat namelijk een einde maken aan de belastingvrijstelling op royalties, waar de Ierse wereldverbeteraar en zijn bandmaten al jarenlang gretig gebruik van maken. Dat is een begin. Om effectiever te strijden tegen belastingontwijking, corruptie en fraude ijvert Hivos al langer met succes voor nóg meer openheid: We still haven’t found what we’re looking for.
Zo willen we een ‘register voor uiteindelijk belanghebbenden’ zodat personen zich niet langer kunnen verschuilen achter ondernemingen met ingewikkelde constructies en raadselachtige namen. Aan het einde van de money trail heb je dan een persoonsnaam en kun je de grote puzzel gaan leggen. Er ligt daartoe inmiddels een wetsvoorstel, dat ons overigens nog niet ver genoeg gaat. Transparantie in Nederland is ook gewenst waar het gaat om de beruchte rulings, voorkeursbehandelingen die de belastingdienst geeft aan buitenlandse bedrijven. De ‘Polder-papers’ die dan vrijkomen zullen ons versteld doen staan.
