Tussen tampon en taboe
Menstrueren is de normaalste zaak van de wereld, zou je denken. Maar wat betekent het eigenlijk in verschillende delen van de wereld om te menstrueren? Wat zegt de manier waarop wij omgaan met menstruatie en menstruatiearmoede over de positie van meisjes en vrouwen? Die vraag onderzoekt Metropolis in de aflevering die zondag 9 april wordt uitgezonden.
De uitzending Tussen tampon en taboe gaat Hivos aan het hart. Over de hele wereld verzetten wij ons tegen de heftige gevolgen van de taboes die bestaan rondom de reproductieve gezondheid van jonge meisjes en vrouwen. De aflevering van Metropolis laat zien dat daar soms ook ongebruikelijke acties voor nodig kunnen zijn.
Mexico
In Mexico wordt nauwelijks voorlichting gegeven. Veel meisjes schamen zich wanneer ze voor het eerst ongesteld worden. En hoewel de overheid probeert te helpen door de belasting op maandverband te verlagen, zijn er soms rigoureuzere maatregelen nodig.
De lokale correspondent van Metropolis maakte een portret van rapper Diosa Espiral. Diosa is onderdeel van een activistencollectief dat kunst maakt met menstruatiebloed, op Instagram filmpjes post om ongesteldheid normaler te maken en in videoclips proost met menstruatiecups. Ook draagt ze tijdens haar concerten een onderbroek waarop een vulva is genaaid. Voor Diosa is het belangrijk dat er openlijk – heel openlijk – over menstruatie gepraat kan worden.
Kenia
Menstruatietaboe heerst ook in Kenia. Dat veranderde toen een parlementslid in een wit pak met een rode vlek het parlement inliep. Ze werd weggestuurd door de voorzitter, maar kaartte wel een landelijke discussie over menstruatie aan.
In het Oost-Afrikaanse land sprak Metropolis met een man die zich in de wereld van de menstruatie heeft gestort. Met zijn eigen mobiele Menstruatiemuseum stelt hij zich op aan de randen van voetbalvelden om jongens en mannen te laten begrijpen wat vrouwen meemaken. Volgens de period man kan 65 procent van de meisjes en vrouwen menstruatieproducten niet betalen. Vrouwen kunnen bij hem terecht voor advies én voor gratis maandverband, want menstruatiearmoede is in Kenia een groot probleem.
Menstruatiearmoede in Libanon
Voor een achtergrondverhaal over de uitzending sprak HUMAN met Celine. Zij werkt in Beiroet voor het centrum voor seksuele gezondheid Marsa. Deze organisatie werkt samen met Hivos aan het programma We Lead, waarmee wij ons inzetten voor betere seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor kwetsbare jonge vrouwen.
“Je kan dus wel als man gladgeschoren de straat op, maar als vrouw word je zo gedwongen om thuis te blijven.”
“Op menstruatie ligt een groot stigma. Daardoor wordt er weinig kennis gedeeld over menstruatie en seksualiteit, zowel thuis als op scholen. Dat zorgt ervoor dat er veel misvattingen bestaan over menstruatie. Zoals het normaliseren van extreme krampen. Er wordt tegen vrouwen gezegd dat de krampen overgaan zodra je kinderen krijgt.”
Menstruatiearmoede is een bijkomend probleem. Volgens Celine is dat erger geworden omdat de overheid een lijst met essentiële goederen heeft opgesteld waar subsidie voor vrijgemaakt wordt. “De inflatie in Libanon zorgt er namelijk voor dat veel producten onbetaalbaar worden. Wat me woedend maakt is dat op de lijst wel scheerproducten voor mannen staan, maar menstruatieproducten zijn weggelaten. Je kan dus wel als man gladgeschoren de straat op, maar als vrouw word je zo gedwongen om thuis te blijven.”
Met steun van Hivos geeft Marsa voorlichting op scholen, universiteiten, gezondheidscentra en in vluchtelingenkampen. Celine: “Het is belangrijk dat zo veel mogelijk mensen toegang hebben tot de nodige informatie. We schrijven van niemand de naam op, iedereen kan anoniem bij ons terecht. Omdat we in een conservatieve cultuur leven, zorgt dat ervoor dat iedereen zich veilig bij ons voelt, vooral ook de queer gemeenschap.”
Nederland
In de uitzending Tussen tampon en taboe is ook een reportage uit Nederland te zien. We kijken mee met een onderzoeksteam dat mannen wil laten ervaren hoe het is om menstruatiekrampen te hebben.
Gewapend met elektroden is het team bij een IT-bedrijf om mannelijke werknemers aan een onderzoek te onderwerpen. Op de vraag van een van de deelnemers waarom hij de pijn die hij voelt nooit bij vrouwen ziet, antwoord een van de onderzoeksters: “Dat is omdat wij gewend zijn met die pijn te dealen en het er vooral niet over te hebben.”
Hivos en Metropolis
Dit jaar werken Hivos en Metropolis samen om verhalen te vertellen over belangrijke thema’s als de rechten van meisjes en vrouwen, klimaatrechtvaardigheid en de vrijheid om jezelf te kunnen zijn.
Buitenlandprogramma Metropolis laat de wereld zien door de ogen van lokale journalisten, die in hun eigen stad of land op zoek gaan naar antwoorden op universele vragen. De verhalen laten de kracht zien van mensen die onder welke omstandigheden dan ook oplossingen vinden en hun leven zelf vormgeven. Dat is precies waar de makers van Metropolis en Hivos elkaar vinden. De ideeën en creatieve oplossingen van mensen staan ook centraal in het werk van Hivos om inclusieve, eerlijke en duurzame samenlevingen te bouwen.
De uitzending Tussen tampon en taboe is zondag 9 april om 21.10u op NPO2 te zien. Terugkijken kan natuurlijk ook.