De oorlog in Oekraïne

We zijn geschokt door de omvang van het menselijk lijden dat zich in het hart van Europa voltrekt. We zijn verbijsterd door het brute geweld van de Russische strijdkrachten, aangevoerd door hun president. En we maken ons grote zorgen over de verstrekkende gevolgen die de oorlog in Oekraïne over de hele wereld zal hebben.

Overal kunnen mensen de oorlog van minuut to minuut volgen. We zijn wereldwijd getuige van deze enorme en volkomen zinloze tragedie. Oekraïense steden worden vernietigd. Onschuldige burgers en soldaten komen om het leven, en miljoenen mensen zijn slachtoffer van een humanitaire en vluchtelingencrisis.

Tegelijkertijd woedt er een (des)informatieoorlog. Het is moeilijk te onderscheiden wat waar is en wat gebruikt wordt om de publieke opinie te beïnvloeden. Vooral in Rusland, waar onafhankelijke en betrouwbare nieuwsbronnen uit de lucht zijn gehaald en waar journalisten – zij die dapper genoeg zijn om verslag te doen van de waarheid– het zwijgen wordt opgelegd.

Solidariteit

De oorlog in Oekraïne heeft mensen, landen en organisaties verenigd (in oppositie) tegen deze schokkende mensenrechtenschendingen. Over de hele wereld betuigen mensen hun solidariteit met Oekraïne, nemen families vluchtelingen op, worden er geld en hulpgoederen ingezameld en gaan mensen de straat op om te protesteren. Zij verdienen onze bewondering. Dat geldt ook voor de Russen die hetzelfde doen. Iedere keer dat zij zich durven uit te spreken tegen deze oorlog, riskeren zij geweld en gevangenisstraffen.

Kijk in de spiegel

We dringen er bij iedereen die een aandeel heeft in deze tragedie, in het bijzonder regeringen en bedrijven, op aan om na te denken over hun eigen acties. Vooral degenen die een belastingparadijs creëren voor rijke Russische oligarchen en de Russische staat niet verantwoordelijk hebben gehouden voor eerdere oorlogsdaden. Te vaak gaan economische belangen voor het welzijn van mensen en de noodzaak om autoritaire regimes in toom te houden.

Steeds meer mensen zijn het erover eens dat we onze huidige politieke, economische en sociale modellen opnieuw moeten uitvinden. Democratische krachten – niet alleen in Oekraïne – staan tegenover politieke autocraten en (vaak multinationale) bedrijven die de kortetermijnbelangen van aandeelhouders belangrijker vinden dan ons algemeen welzijn.

We moeten democratische instellingen versterken en we moeten het recht op informatie beschermen, zodat mensen vrije en weloverwogen beslissingen kunnen nemen over hun leven en hun toekomst.

Niet één oplossing

Er is niet één oplossing. En dat geeft een machteloos gevoel.

Het is niet ondenkbaar dat er een nieuwe verhouding ontstaat tussen wereldmachten, waarvan de gevolgen tot ver buiten Europa voelbaar zullen zijn. Als deze crisis niet adequaat en consequent wordt beantwoord met verenigd verzet van mensen en regeringen wereldwijd, zal de oorlog in Oekraïne andere autoritaire leiders aanmoedigen geweld te gebruiken om hun macht en invloed te vergroten. Ook is het niet ondenkbaar dat mensen over de hele wereld zullen lijden onder de economische gevolgen van deze crisis, die bovenop de bestaande gevolgen van de coronapandemie komen.

Wat wij als Hivos (blijven) doen is ons inzetten om het maatschappelijke middenveld te versterken. Het is onze taak om, samen met onze partners, sterke en veerkrachtige bewegingen te creëren van moedige mensenrechtenverdedigers, journalisten en onafhankelijke media, voorvechters van klimaatrechtvaardigheid en pleitbezorgers van open en transparant (regerings)beleid.

De oorlog in Oekraïne versterkt ons geloof in humanistische waarden. Ieder mens heeft het recht om in vrijheid en waardigheid te leven en om gelijke kansen te krijgen. En om beslissingen over hun eigen leven, gemeenschap en land te kunnen beïnvloeden.

We moeten ons onze menselijkheid herinneren en de rest vergeten.

 

Michel Farkas

a.i. Algemeen Directeur Hivos