Goed nieuws uit Honduras: verbod op noodanticonceptie is opgeheven
Afgelopen maart trok de president van Honduras, Xiomara Castro, een streep door het nationale verbod op noodanticonceptie. Sinds de morning-afterpil in 2009 werd verboden, vechtten activisten en feministen om het verbod op te heffen. Gesteund door Hivos konden zij hun belangrijke strijd voortzetten.
Hivos werkt al jarenlang samen met feministische bewegingen in Honduras. Dat doen we nu ook vanuit ons We Lead-programma. Ligia Destephen Lavaire coördineert het programma in Honduras. “Hondurese feministen hebben sinds de invoering van het verbod in 2009 onophoudelijk gevochten om het van tafel te krijgen. Op dat moment hadden we nooit gedacht dat deze overwinning zou lukken”, vertelt ze.
Dankzij Hivos hebben we de actiegroep voor de morning-afterpil nieuw leven kunnen inblazen.
De lange weg naar zelfbeschikking
Sinds 2017 ondersteunt Hivos activisten in Honduras die zich sterk maken voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) van jonge vrouwen en meisjes. “Een van onze doelstellingen was het opzetten van een actiegroep voor de morning-afterpill. Daar begonnen we mee in 2012, maar door een tekort aan financiering kwam alles stil te liggen. Dankzij Hivos hebben we de actiegroep nieuw leven kunnen inblazen”, aldus Ligia.
Door actief te communiceren en campagne te voeren, probeerde de actiegroep de publieke opinie te veranderen en mythes en taboes te doorbreken. Zoals de mythe dat noodanticonceptiepillen een abortus zouden veroorzaken.
De rol van We Lead
Het team van ons We Lead-programma heeft daarnaast actief gelobbyd om het verbod op noodanticonceptiva op te heffen. Door rechtstreeks met besluitvormers te spreken over de gevolgen van een gebrek aan toegang tot deze essentiële gezondheidsdiensten, heeft het team bijgedragen aan dit succes.
De zaak kreeg ook internationale aandacht. Een vertegenwoordiger van We Lead sloot zich aan bij een delegatie die in oktober 2022 deelnam aan CEDAW. CEDAW is een monitoringmechanisme van de VN voor discriminatie van vrouwen. Daar, bij de VN in Genève, kon het team de noodzaak benadrukken om het verbod op noodanticonceptiva in Honduras op te heffen. Deze aanbeveling is toen verwerkt in het officiële rapport van de VN over het land.
Na meer dan 10 jaar van lokale, nationale én internationale belangenbehartiging werd het verbod in maart eindelijk opgeheven. Ligia vertelt trots: “Die week hebben we het samen met jonge feministen, mensen van de overheid en donateurs gevierd. We hebben gedanst om het succes te vieren.”
Van beleid naar realiteit
Samen met Hivos brengt Ligia vrouwenrechtenactivisten uit verschillende lagen van de bevolking samen. “We zien dat vrouwen met een handicap vaker worden blootgesteld aan seksueel geweld. Toegang tot noodanticonceptiva geeft hen in ieder geval een keuze over zwangerschap. En vrouwen die noodgedwongen moeten migreren kunnen deze pillen meenemen op reis. Het biedt veiligheid in een toch al kwetsbare positie”, legt Ligia uit.
Hoewel noodanticonceptie niet meer illegaal is, zal het nog even duren voordat het algemeen toegankelijk wordt in Honduras. Ligia: “Op dit moment kost een pil 10 tot 15 euro. Het moet goedkoper worden om voor iedereen toegankelijk te zijn. We hebben de overheid en donoren nodig om dit gratis te verstrekken.” In juli 2023 start de Morning After Pill Coalition, waar het We Lead-programma deel van uitmaakt, een campagne over het gebruik van noodanticonceptiepillen.
Een belangrijke stap vooruit
Op dezelfde dag dat het verbod werd opgeheven, werd een nieuwe wet ter voorkoming van tienerzwangerschappen aangenomen. Ligia is hoopvol: “We hopen dat deze overwinning ons dichter bij onze andere doelen zal brengen. Dit zou een stap kunnen zijn in de richting van integrale seksuele voorlichting op scholen.”
Ligia benadrukt hoe dit succes ook het cruciale belang aantoont van flexibele en langetermijnfinanciering. “We kunnen wel activiteiten plannen, maar in werkelijkheid hebben we soms andere middelen nodig. Dit soort verandering kost tijd. De langdurige betrokkenheid van Hivos geeft ons de ruimte voor die flexibiliteit.”
Over het We Lead-programma
Met We Lead versterken we de positie en invloed van jonge vrouwen wereldwijd. We richten ons specifiek op de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) van meisjes en jonge vrouwen met hiv, die ontheemd zijn en die kwetsbaar zijn en gediscrimineerd worden om hun seksuele en/of genderidentiteit.
