Grootste bijeenkomst van Inheemse groepen ooit in Brazilië om landrechten op te eisen
Ruim achtduizend mensen kwamen afgelopen april samen op de grootste bijeenkomst van Inheemse volkeren in de geschiedenis van Brazilië. Ongeveer tweehonderd verschillende Inheemse groepen woonden het zevendaagse “Free Land Camp” in de hoofdstad Brasília bij.
De twintigste editie van deze bijeenkomst werd georganiseerd door APIB en onze partner COIAB. De afgelopen jaren heeft Hivos Free Land Camp (Acampamento Terra Livre) op verschillende manier gesteund. Dit keer zorgde ons programma Voices for Just Climate Action voor financiële steun om het kamp te organiseren en in water en voedsel te voorzien.
Een week lang protesteerden mensen tegen de voortdurende schending van de rechten van de inheemse bevolking in Brazilië, in het bijzonder hun landrechten. Centraal in deze strijd staat de Temporal Milestone: een juridisch concept dat Inheemse aanspraken op enorme stukken land teniet doet.
Politiek getouwtrek
Het Braziliaanse Hooggerechtshof verklaarde de Temporal Milestone in september 2023 ongrondwettelijk. Dit weerhield het Braziliaanse congres er echter niet van om te proberen deze in een nieuwe wet om te zetten. Wat volgde was een ingewikkeld getouwtrek tussen president Lula – die meer voorstander is van de rechten van de Inheemse bevolking – en de boerenpartij die het congres domineert. Het land wacht nu op een tweede uitspraak van het Hooggerechtshof.
Verwacht wordt dat de rechtbank de Temporal Milestone opnieuw ongrondwettelijk zal verklaren. Toch blijven andere delen van de nieuwe wet een bedreiging vormen voor de bestaande beschermde status van inheems land.
Tijdens Free Land Camp riepen verschillende protesten op tot het afbakenen van inheemse gebieden in Brazilië, een belangrijke verkiezingsbelofte van president Lula. Als reactie kondigde de regering aan een speciale taskforce op te richten. Deze taskforce moet zich bezighouden met het deblokkeren van lopende processen voor landeigendommen die in afwachting zijn van presidentiële goedkeuring.
Geweld
APIB, de belangenorganisatie van Inheemse volkeren in Brazilië, meldt dat zowel de politieke druk op als het geweld tegen de Inheemse bevolking is toegenomen. Volgens de organisatie is dit geen toeval. In hun ogen draagt wat er op het politieke toneel gebeurt direct bij aan het geweld: “Al meer dan 500 jaar hebben we gevochten voor ons leven en ons grondgebied, maar geweld tegen ons werd vorig jaar gelegaliseerd met de goedkeuring van de genocidewet.”
Mentale gezondheid
Een ander groot onderwerp tijdens Free Land Camp was geestelijke gezondheid. Uit een onderzoek van de Harvard Universiteit en de gezondheidsorganisatie Cidacs/Fiocruz Bahia is gebleken dat de inheemse bevolking het hoogste aantal zelfmoorden en zelfbeschadigingen kent van Brazilië.
Toch zijn de ziekenhuisopnamecijfers na zelfbeschadiging lager onder de Inheemse bevolking. De openbare inheemse gezondheidszorgdienst beschikt over minder dan 120 psychologen die geestelijke gezondheidszorg kunnen bieden aan meer dan 800.000 inheemse mensen in het hele land.
De strijd gaat door
Dit jaar was het thema van het kamp: “Wij zijn hier altijd geweest.” De voorouderlijke rechten van de Inheemse gemeenschap worden namelijk nog steeds bedreigd.
Maar er zijn ook successen die gevierd moeten worden terwijl we strijden voor het beschermen van Inheemse rechten: het vertrek van voormalig anti-rechtenpresident Bolsonaro, de excuses voor onderdrukking van de Inheemse bevloking, de afwijzing door het Hooggerechtshof van de Temporal Milestone en natuurlijk de grootste bijeenkomst van Inheemse activisten in de geschiedenis van Brazilië ooit afgelopen april tijdens Free Land Camp.
Over Voices for Just Climate Action
Met het programma Voices for Just Climate Action zetten we ons in voor klimaatrechtvaardigheid. We zorgen we ervoor dat ondervertegenwoordigde groepen zoals vrouwen, jongeren en Inheemse mensen een centrale rol krijgen in klimaatoplossingen. Hun stemmen zijn cruciaal voor effectieve en duurzame klimaatactie.
