Kenia in de strijd tegen femicide: dit kan Nederland leren
In Kenia brak het debat over femicide eerder los dan in Nederland. De brute moord op de 20-jarige studente Rita Waeni in januari 2024 schokte het land, leidde tot massale protesten en online campagnes, en zette een krachtige anti-femicidebeweging in gang. De aanpak die daar ontstond, biedt verrassende lessen voor Nederland.
Blog door Mickey Andeweg, Pleitbezorger bij Hivos
De cijfers zijn schokkend. Volgens de VN is in Kenia elke dag een vrouw het slachtoffer van femicide. De dader is meestal een (ex)partner: 40% van de vrouwen in Kenia heeft emotionele, fysieke of mentaal geweld in haar relatie ervaren.
Ook in Nederland is femicide een structureel probleem. In 2023 werden in Nederland 45 vrouwen vermoord, waarvan 40% door hun (ex)partner. Toch wordt femicide hier zelden als zodanig benoemd, wat de zichtbaarheid en aanpak bemoeilijkt.
Piramide van geweld tegen vrouwen
Femicide is het doden van vrouwen vanwege hun gender. Maar het is meer dan moord. Het is het dodelijke eindpunt van een bredere cyclus van gendergerelateerd geweld, die vaak begint met verbaal, emotioneel of economisch misbruik.
Zonder ingrijpen kan die cyclus escaleren tot fysiek geweld en uiteindelijk moord. Preventie begint dus niet pas bij signalen van fysiek gevaar, maar bij de sociale normen en machtsverhoudingen die dit gedrag mogelijk maken.
Femicide is geen ‘vrouwenprobleem’, maar een maatschappelijk probleem.
De kracht van mannen die zich uitspreken
In Kenia ontstonden de zogeheten Men’s Conferences. Oorspronkelijk als grap bedoeld, maar op sociale media vaak ten koste van vrouwen. Het Hivos-team in Nairobi besloot dit fenomeen om te buigen tot iets positiefs: échte bijeenkomsten waar mannen met elkaar in gesprek gaan over hun rol in het tegengaan van geweld. De bekende acteur en YouTuber Abel Mutua organiseerde op Valentijnsdag 2025 de eerste editie.
Wat begon als een ludiek initiatief, ontwikkelde zich tot een innovatieve methode om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. De film van de conferentie werd massaal gedeeld. Maar liefst 87% van de Keniaanse bevolking zag de campagne, en onderzoek liet zien dat de bereidheid van mannen om zich uit te spreken tegen geweld met 47% toenam. En dat terwijl het voor deze campagne voornamelijk vrouwen waren die zich online uitspraken: slechts één op de tien stemmen kwam toen van mannen.
Lessen voor de strijd tegen femicide in Nederland
Het succes uit Kenia toont aan dat de strijd tegen femicide pas kans van slagen heeft als mannen onderdeel zijn van de oplossing. In Nederland ligt de nadruk vaak alleen op bescherming van slachtoffers. Dat is belangrijk, maar niet genoeg. We moeten ook werken aan bewustwording, normverandering en actieve betrokkenheid van mannen. Door het gesprek aan te gaan, kunnen we de piramide van geweld bij de basis doorbreken.
Mannen betrekken is cruciaal in de strijd tegen femicide.
Femicide is geen ‘vrouwenprobleem’, maar een maatschappelijk probleem. Wat in Kenia begon als een lokale actie, kan wereldwijd inspireren: door mannen te betrekken, veranderen we niet alleen gedrag, maar ook de cultuur die geweld mogelijk maakt.
