Klimaatverandering

Wat is klimaatverandering?

Klimaatverandering verwijst naar de langdurige veranderingen in temperatuur en weerspatronen op onze aarde. Hoewel deze veranderingen ook van nature plaatsvinden, worden ze de afgelopen decennia voornamelijk veroorzaakt en versterkt door menselijke activiteiten.

Het verbranden van fossiele brandstoffen, zoals olie, gas en kolen, leidt tot een verhoogde uitstoot van broeikasgassen zoals CO2. Deze gassen zorgen ervoor dat de warmte van de zon in de atmosfeer wordt vastgehouden, waardoor de aarde opwarmt.

Klimaatverandering & opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde maakt deel uit van klimaatverandering. De opwarming versnelt, met smeltende ijskappen, stijgende zeespiegels en extreme weersomstandigheden als gevolg. Dit heeft niet alleen invloed op de natuur, maar ook op mensen, vooral degenen die in kwetsbare gebieden wonen.

Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering?

Een van de belangrijkste oorzaken van klimaatverandering is de uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten. Deze gassen, zoals koolstofdioxide (CO2), methaan en stikstofdioxide, houden warmte vast in de atmosfeer, wat leidt tot de opwarming van de aarde. Activiteiten zoals transport, industrie en landbouw dragen in grote mate bij aan deze uitstoot.

Ook ontbossing en andere vernietiging van de natuur draagt bij aan klimaatverandering. Denk aan (illegale) houtkap in de Amazone waardoor enorme delen regenwoud in rap tempo verloren gaan. Planten en bomen spelen een belangrijke rol bij het reguleren van het klimaat, omdat ze koolstofdioxide uit de lucht opnemen en omzetten in zuurstof.

Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering?

Veel effecten van klimaatverandering zijn nu al duidelijk zichtbaar, er is sprake van een klimaatcrisis. De gevolgen zijn desastreus voor mensen, dieren en de natuur.

• Stijgende zeespiegel: door de opwarming van de aarde smelten ijskappen en gletsjers, wat leidt tot een stijging van het zeeniveau. Dit bedreigt kuststeden en laaggelegen gebieden wereldwijd.
• Extreem weer neemt toe: klimaatverandering zorgt voor een toename van extreem weer, zoals hittegolven, overstromingen, droogte en orkanen.
• Verlies van biodiversiteit: klimaatverandering verstoort ecosystemen en bedreigt de biodiversiteit. Sommige dier- en plantensoorten kunnen zich niet snel genoeg aanpassen en worden met uitsterven bedreigd.

Wat is de impact van klimaatverandering op mensen?

Klimaatverandering heeft een verwoestende impact op mensen wereldwijd. Denk aan verlies van landbouwgrond, drinkwater en onderdak. Miljoenen mensen worden hierdoor gedwongen hun huis en land te verlaten en ongelijkheid neemt toe.

Voedselzekerheid onder druk

Veranderingen in temperatuur, neerslagpatronen en toenemende hitte en droogte beïnvloeden de landbouw wereldwijd. Dit leidt tot lagere oogstopbrengsten, verlies van landbouwgrond en vee en een tekort aan water, wat de productie van voedsel moeilijker en onzekerder maakt. Uiteindelijk resulteert dit in hogere voedselprijzen, grotere ongelijkheid en meer voedselonzekerheid.

Mensen slaan op de vlucht

Extreme weersomstandigheden, zoals overstromingen, hitte en droogte, dwingen mensen om hun huizen te verlaten. Klimaatvluchtelingen hebben vaak geen toegang tot basisvoorzieningen, wat hun situatie nog moeilijker maakt. Wist je dat tachtig procent van de mensen die moet vluchten vanwege klimaatverandering vrouw is?

Ongelijkheid neemt toe

Klimaatverandering vergroot de bestaande ongelijkheid. Vrouwen hebben vaak minder toegang tot financiële middelen, onderwijs en besluitvormingsprocessen. Dit beperkt hun mogelijkheden om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Terwijl zij aan de frontlinie staan van de strijd tegen klimaatverandering. In ontwikkelingslanden zijn vrouwen vaak verantwoordelijk voor het verzamelen van water, voedsel en brandhout. Door klimaatverandering worden deze hulpbronnen schaarser, waardoor zij langere afstanden moeten afleggen en blootstaan aan meer gevaren, zoals seksueel geweld.

Ook Inheemse gemeenschappen worden vaak uitgesloten van nationale en internationale besluitvorming over klimaatbeleid, terwijl zij juist waardevolle kennis hebben over het zorgen voor natuurlijke hulpbronnen. Hun rechten op land en territorium worden regelmatig geschonden door grootschalige infrastructuurprojecten of industriële activiteiten zoals mijnbouw. Dit leidt tot verlies van land en gedwongen verplaatsingen, wat hun economische en sociale positie verder verzwakt.

Klimaatverandering en klimaatrechtvaardigheid

Klimaatrechtvaardigheid gaat over het erkennen van de ongelijke verdeling van de lasten en verantwoordelijkheden van klimaatverandering. Het houdt in dat degenen die het minst verantwoordelijk zijn voor de uitstoot van broeikasgassen – vaak armere landen en gemeenschappen – ondersteuning krijgen om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. Dit betekent niet alleen toegang tot schone energie, maar ook financiële en technische hulp om zich aan te passen aan de steeds extremere weersomstandigheden.

Wat doet Hivos?

Hivos zet zich actief in om de gevolgen van de klimaatcrisis te bestrijden, vooral in landen die het minst verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering. Over de hele wereld komen wij op voor klimaatrechtvaardigheid.

• We gaan voedselonzekerheid tegen
• We ondersteunen jongeren, vrouwen en Inheemse gemeenschappen
• We stimuleren duurzaam ondernemerschap
• We zetten ons in voor eerlijk klimaatbeleid

Wat kan jij doen?

Klimaatverandering vereist onmiddellijke actie van iedereen: van individuen tot overheden en bedrijven. Organisaties zoals Hivos spelen een cruciale rol in het aanpakken van de uitdagingen die de klimaatcrisis met zich meebrengt, vooral voor kwetsbare gemeenschappen. Maar ook jij kan een verschil maken. Steun ons werk voor klimaatrechtvaardigheid met een donatie. Samen kunnen we een eerlijkere en duurzamere toekomst creëren.