Films maken over LHBT’ers in Panama is geen pretje

Dit artikel is geschreven door Sigrid van der Meij voor human.nl

Arturo Montenegro zou de Free to be me Award van Hivos in ontvangst nemen tijdens de Roze Filmdagen, het LHBTQ-filmfestival in Amsterdam. Dezelfde avond zou de film voor het eerst vertoond worden in Nederland. Ondanks het afstel van het filmfestival, ging Human toch in gesprek met Montenegro over zijn film en de situatie rondom transgender-personen in Panama.

Situatie van LHBT-community in Panama

Montenegro voelt zich vereerd om de Free to be me Award te winnen met zijn film. Volgens de regisseur vechten we overal voor gelijke rechten, alleen doen we dit allemaal anders. Met zijn film heeft Montenegro op zijn manier kunnen bijdragen om de situatie van de LHBT-community in Panama bespreekbaar te maken. De situatie van deze community, waaronder die van transgender-personen, is complex in Panama.

“Het is een mix van verschillende dingen,” zegt Montenegro. “Aan de ene kant voert de overheid geen wetten in tegen de sociale discriminatie, waardoor LHBT’ers zich moeilijk kunnen uiten in het dagelijks leven. Veel mensen op straat spreken zich uit tegen de LHBT-community, zeggen dat zij niet hetzelfde zijn en daardoor niet dezelfde rechten hebben.”

Een ander groot probleem ligt bij het conservatieve denken van een groot deel van de bevolking in Panama. “In Panama hebben we een grote katholieke gemeenschap,” vertelt de regisseur. “Na de kerkdiensten verzamelen mensen zich bijvoorbeeld in WhatsApp-groepen, waarin zij zich blijven focussen op de haat en de boodschap dat de LHBT-community niet welkom is. Dat is zo onrechtvaardig. Wij moeten hierover met elkaar in gesprek, daarom wilde ik deze film maken.”

We moeten zorgen dat iedereen gelijke rechten heeft, want daar wordt iedereen beter van.

Vertellen van een sprookje

‘Todos Cambiamos’ is een verhaal over liefde binnen een gezin, opoffering en acceptatie. Montenegro focust in zijn film op de mogelijkheden voor transgender-personenen en wil graag laten zien dat ook zij een normaal leven kunnen leiden.

“Ik wilde graag aan transgender-personen laten zien dat het verhaal van Federico en Lizzie ook hun verhaal kan zijn. Sommige mensen zeggen dat ik sprookjes verkoop, waarop ik zeg: ‘Transgender-personen hebben ook sprookjes nodig om te kunnen overleven’. We praten over dromen en mogelijkheden in ‘Todos Cambiamos’. We praten over het hebben van je eigen familie en het recht om bij elkaar te zijn op een eigen fantastische manier.”

Met zijn film doet Montenegro ook een beroep op de gehele samenleving om hun opstelling tegenover de LHTB-community te veranderen. Vanwege discriminatie is het voor transgender-personen bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend om een goede baan te hebben. Ze belanden vaak in de prostitutie, omdat veel gewone bedrijven hen niet willen aannemen.

“Hoe kunnen deze mensen een normaal leven leiden, wanneer alle deuren gesloten zijn,” zegt Montenegro. “Wij moeten beginnen met het openen van die deuren. Deze mensen zijn geen monsters of freaks, het zijn mensen als jij en ik. Ook transgender-personen moeten de kans krijgen om ‘gewone beroepen’ uit te voeren, waar zij net als ieder ander gekwalificeerd voor zijn om te doen. De belangrijkste boodschap van de film is dat we allemaal mensen zijn en iedereen verdient het om met respect en acceptatie behandeld te worden.”

Ontvangst van de film in Panama

De film van Montenegro werd met gemixte reacties ontvangen in Panama. Het onderwerp van de film is voor veel mensen nog steeds een taboe. Tijdens de première in Panama werd dit duidelijk zichtbaar.

“Uiteraard waren er mensen niet blij met het onderwerp van de film. Zij hadden een brief gestuurd naar de president van ons land, waarin ze aan hem vroegen om de film te verbieden in de bioscopen. Daarbij bedreigden ze de première. Ze zeiden tegen ons: ‘We komen naar de première en het gaat een avond worden die je nooit zal vergeten’. Daar schrokken we erg van, maar toch besloten we om door te gaan en onze boodschap te verspreiden.”

Gelukkig waren er ook een heleboel mooie reacties en was waardering voor de onderwerpskeuze van de film groot. Meer dan duizend mensen waren aanwezig op de première en de film was ook niet onopgemerkt gebleven bij de media.

“We spraken over de film op televisie en gingen in gesprek over transseksualiteit binnen families,” vertelt Montenegro. “Niet eerder zijn dat soort gesprekken gevoerd op nationale televisie, dus dat is een grote stap. We hebben muren doorbroken en dat is fantastisch om te zien!”

Verandering voor LHBT’ers

Volgens Montenegro gaan mensen nu meer in gesprek over het onderwerp. Daarbij maakt de overheid kleine stappen om de discriminatie tegenover de LHBT-community te stoppen met campagnes. Veranderingen die mooi zijn, maar volgens Montenegro zijn ze er nog niet.

“We praten nu meer met elkaar, dus ik denk dat de situatie misschien beter is dan hij was. We moeten blijven vechten voor de rechten van LHBT’ers in Panama, in heel Latijns Amerika. We moeten zorgen dat iedereen gelijke rechten heeft, want daar wordt iedereen beter van.”

‘Todos Cambiamos’, iedereen verandert

‘Todos Cambiamos’ speelt zich af in Panama en vertelt het verhaal van Federico Ponce en zijn familie. Op het eerste oog een perfect gezin, alleen is Federico niet gelukkig. Hij voelt zich niet thuis in zijn lichaam en wil verder door het leven als Lizzie.

De film volgt de transitie en uitdagingen van Lizzie en haar gezin in een land waar het niet makkelijk is om transgender-persoon te zijn. Naast de fysieke verandering die Lizzie ondergaat, ondergaat ieder personage in de film zijn eigen ontwikkeling en brengt Montenegro daarmee een positief verhaal over acceptatie, liefde en jezelf zijn.