Mijn transgender identiteit: een verhaal over veerkracht en moed

Mijn naam is Yasuri Potoy Ortiz. Ik ben geboren op Ometepe, een eiland in Meer Nicaragua. Het bloed van nederige en hardwerkende mensen die de natuur respecteren en van hun tradities houden, stroomt door mijn aderen.

Maar toen ik opgroeide, werd ik niet altijd geliefd of gerespecteerd. De moeilijkste tijd was tijdens de lagere en middelbare school, toen ik constant werd gepest door kinderen die me “cochón”, “maricón” en “playo” noemden (denigrerende woorden die verwijzen naar homo’s). Dit deed me zo’n pijn dat ik begon te doen alsof ik net als andere jongens was, omdat ik dacht dat dit de enige manier was om het pesten te stoppen.

Tijdens mijn puberteit begon mijn lichaam mannelijker te worden, maar mijn stem veranderde niet mee. Ik ging zelfs nog vrouwelijker klinken. Ik hoefde maar één woord te zeggen en mensen gingen er vanuit dat ik homo was. Omdat ik van inheemse komaf ben, werd ik daarnaast belachelijk gemaakt om mijn inheemse uiterlijk.

Maar wat mijn leven voor altijd markeerde, gebeurde tijdens mijn tweede jaar van de middelbare school, toen ik 15 was. Ik ontmoette een homoseksuele jongen die me uitnodigde om deel te nemen aan een schoonheidswedstrijd. Het was toen dat ik mijn ware identiteit begon te erkennen.

Ik had nog nooit deelgenomen aan een schoonheidswedstrijd, maar de prijs van 1500 Nicaraguaanse córdoba (destijds ongeveer 78 Amerikaanse dollar) haalde me over. We waren thuis behoorlijk arm en Moederdag stond voor de deur. Ik wilde mijn moeder graag iets moois geven, omdat ze me altijd haar onvoorwaardelijke liefde had gegeven. Dus ik besloot mee te doen.

De geboorte van Yasuri

Op de dag van de wedstrijd reisde ik zes kilometer met de bus van mijn stad, Altagracia, naar Urbaite. Omdat ik nog zo jong was, voelde ik me angstig en bang. Maar toen ik daar aankwam, was ik opgelucht om andere homojongens uit Masaya te ontmoeten die ook travestieten waren.

De organisator vroeg naar mijn wedstrijdnaam, maar ik had er geen, dus noemde hij me Mística Yasuri Johnson. Hij gaf ons kostuums en make-up, en zo begon mijn transformatie. Na twee uur voorbereiding, inclusief het piercen van mijn oren zodat ik oorbellen kon dragen, was ik klaar om mezelf in de spiegel te bekijken.

Ik herinner me het als de dag van gisteren: dat moment waarop ik mezelf voor het eerst zag. Dat ik mezelf voor het eerst als vrouw zag, mezelf als vrouw herkende en een vrouw wás. Ik was eindelijk zoals ik me had gevoeld sinds ik een kind was.

De vrouwelijkheid in de spiegel onthulde mijn ware identiteit. Plots voelde ik de solidariteit van de andere meisjes. Een van hen hielp me met aankleden en vertelde me dat mijn gezicht heel mooi was. Dat was zo geruststellend. Voor het eerst had ik het gevoel dat ik deel uitmaakte van een groep, dat ik werd geaccepteerd. Maar vooral dat ik eindelijk wist wie ik was.

 Ik herinner me het als de dag van gisteren: dat moment waarop ik mezelf voor het eerst zag.

Op dezelfde dag dat ik als Yasuri werd geboren, leerde ik echter ook de angst voelen van het transgender zijn. Mijn uiterlijk zou beslist geweld in het machistische en bevooroordeelde Nicaragua uitlokken.

De locatie van de wedstrijd was erg klein, en er waren zoveel mensen in het publiek dat sommigen op een hek waren geklommen om van buitenaf te kunnen kijken. Het was het eerste homo-evenement dat daar werd gehouden. Homoseksualiteit werd namelijk nog altijd extreem afgekeurd door de Nicaraguaanse samenleving en met name door religieuze autoriteiten.

Ik ben altijd goed geweest in mezelf uitdrukken, dus ik had succes op het podium. Ik herinner me dat ik niet bang of beschaamd was. Mijn innerlijke stem schreeuwde om gehoord te worden en de mensen waren verbaasd over mijn optreden. Hoewel ik uiteindelijk de tweede prijs won, had ik eigenlijk iets veel waardevollers gewonnen: mijn identiteit.

Kleine stad, grote hel

Het was een bitterzoete nacht. Ik voelde me eindelijk een vrouw, maar ik heb ook persoonlijk het machismo ervaren dat in mijn land en in de hele regio heerst. De organisator vertelde me dat de optocht geen winst had gemaakt, hoewel de zaal vol zat en ik zeker wist dat de eigenaar genoeg geld had verdiend om ons te betalen. De enige ‘prijs’ die ik kreeg was vijf Nicaraguaanse córdoba (ongeveer 25 cent) voor de busreis naar huis.

We werden duidelijk misbruikt. En om een ​​vrouw te zijn in een patriarchale samenleving, betekent altijd in het nadeel zijn.

In Nicaragua is het gezegde ‘kleine stad, grote hel’ waar. Dat komt omdat nieuws snel rondgaat. Toen ik thuiskwam, had mijn moeder al gehoord dat ik meedeed aan de wedstrijd; iedereen in de stad sprak erover. “Wat zullen de mensen nu van je denken?” ze zei. Ik vertelde haar dat de enige mening die ik belangrijk vond, de hare was. De waarheid is dat ik me schaamde omdat ik met lege handen was teruggekeerd, en het deed me pijn dat het ‘geschenk’ voor Moederdag dat ik haar gaf het schandaal was dat toen uitbrak.

Haat hield me tegen, maar gelukkig niet voor lang.

Nadat ik de middelbare school vol vijandigheid had afgemaakt, had ik geen zin meer om weer belachelijk gemaakt te worden. Dus de volgende twee jaar deed ik niets. Haat hield me tegen, maar gelukkig niet voor lang. Ik besloot me in te schrijven voor de verpleegschool aan de Nationale Autonome Universiteit van Nicaragua (UNAN-Managua), een beroemde openbare universiteit. Ik wilde verpleegster worden omdat ik altijd al voor andere mensen had gezorgd.

Tussen tolerantie en geweld

Ik begon in 2014 met studeren en vond de universiteit een wereld van tolerantie, maar geen acceptatie. Er was een zekere mate van openheid naar seksueel diverse mensen. Een van mijn beste vrienden was leraar. Ze accepteerde en respecteerde me en noemde me altijd bij mijn trans-naam, Yasuri. En tijdens mijn derde studiejaar won ik zelfs een schoonheidswedstrijd: Miss Gay Top Model 2016.

Maar er was ook veel discriminatie en zelfs geweld naar mensen die anders waren. In de gangen keken bevooroordeelde studenten me met minachting aan en riepen ze beledigingen terwijl ik voorbijliep. Ik ben ooit voor een vak gezakt omdat de leraar mijn identiteit niet kon accepteren. En ik kreeg te horen dat als ik geselecteerd zou worden voor een stagebeurs, ik naar een verpleeghuis voor mannen gestuurd zou worden omdat ik nou ‘eenmaal een man was’.

Zelfs op institutioneel niveau was er sprake van discriminatie. Volgens universitaire regels mochten alleen vrouwen lang haar hebben; mannen moesten kort haar hebben. Dit was erg moeilijk voor mij, want voor veel trans vrouwen is lang haar een integraal onderdeel van onze identiteit. Maar ik leerde dat mijn essentie als persoon niet wordt bepaald door mijn haar, maar door mijn innerlijke kracht en wat ik voel. Dus uiteindelijk heb ik mijn haar geknipt.

Net zoals ik met discriminatie en haat te maken kreeg, kreeg ik ook steun van vrienden en bondgenoten. Zoals mijn neef, een stylist die mijn haar vrouwelijk wist te stylen zonder de regels van de universiteit te overtreden.

En een man in mijn buurt die verslaafd was aan drugs. Op een dag verklaarde hij tegenover een stel tieners uit de buurt dat ik zijn vriend was en dat iedereen die me durfde aan te raken problemen met hem zou krijgen. Ik herinner me hem liefdevol, maar ook met grote droefheid. Hij was een van de vele mensen die op 30 mei 2018 werden vermoord door de politie en paramilitairen van het Daniel Ortega- en Rosario Murillo-regime.

Op de vlucht voor een onrustig Nicaragua

Nicaraguanen gingen in april 2018 massaal de straat op om te protesteren tegen het regime van Daniel Ortega en Rosario Murillo. Ik sloot me bij hen aan omdat ik, als bijna gekwalificeerde verpleegster, degenen die gewond waren geraakt door de politie en het leger kon verzorgen. Ik had de leiding over een straatapotheek en nam medische benodigdheden mee naar de verschillende stations die door demonstranten waren opgezet. Ik weet niet hoeveel mensen ik die dag heb behandeld. Helaas was dat de beste school die ik had kunnen hebben.

Het was ofwel in ballingschap gaan, ofwel een politieke gevangene worden en de dood riskeren.

De protesten werden bruut en zonder onderscheid te maken onderdrukt door het regime, waardoor we allemaal doelwitten waren. Transgender mensen werden echter met name uitgekozen voor vernedering, verkrachting, marteling en zelfs ‘verdwijning’. Sommige van mijn vrienden moesten een vreselijke tijd doorstaan in de gevangenis. Ik werd van de universiteit gestuurd en op social media zo erg lastiggevallen, belasterd en bedreigd dat in Nicaragua blijven geen optie meer was. Het was ofwel in ballingschap gaan, ofwel een politieke gevangene worden en de dood riskeren.

Ook al leef ik nu in ballingschap, ik voel me nog steeds vaak bang en onzeker. In 2018 stond ik op het punt om OBGYN te worden. Nu is dat allemaal weg, alleen maar omdat ik levens wilde redden en niet onverschillig kon blijven voor onrecht. Ik wilde dat er een nieuwe samenleving zou zegevieren in Nicaragua. Een gebaseerd op respect, democratie en gerechtigheid – waar iedereen ten volle kan genieten van zijn of haar rechten. Nu heb ik niet genoeg geld om de verpleegschool af te maken, laat staan ​​om een dak boven mijn hoofd te hebben. Ik heb gewoon moeite om vooruit te komen.

Waarom is mijn verhaal belangrijk?

Ik wil mijn verhaal delen omdat ik in de eerste plaats sterk genoeg was om te overleven. Ik ben aangevallen omdat ik een trans vrouw ben, gediscrimineerd vanwege mijn inheemse kenmerken en gedwongen om als vluchteling politiek geweld te ontvluchten, en ik ben hier nog steeds.

Ik weet echter dat er zoveel transgender personen zijn die nog steeds worden geconfronteerd met de enorme obstakels die de samenleving op hun weg legt. Dus ik verhef mijn stem voor de hele gemeenschap. Vooral voor degenen die uit eenvoudige huizen komen of die geen huis hebben. Voor degenen die niet voldoen aan de fysieke normen die door de samenleving worden opgelegd. Voor degenen die toegang tot onderwijs ontzegd wordt vanwege hun genderidentiteit. En voor degenen die vaak onzichtbaar zijn binnen de LGBTIQ+-gemeenschap zelf.

Ik zal blijven vechten voor een beter, eerlijker, inclusiever en diverser Nicaragua. Conservatieve groepen geloven dat we vervloekt zijn, dat we dragers van ziekten zijn, dat we het uitschot van de samenleving zijn. Ze vallen ons zo meedogenloos aan dat we uiteindelijk uitgesloten worden of onszelf uitsluiten van de samenleving. Als ze maar de tijd namen om ons te leren kennen en onze capaciteiten te erkennen, zou het verhaal anders zijn. We zijn niet schuldig aan onze realiteit; we zijn gewoon het slachtoffer van de onwetendheid van anderen.

LGBTIQ-activist Jacob Ellis is lid van Mesa de Articulación LGBTIQ + en el Exilio (MESART), een organisatie die seksuele minderheden in ballingschap ondersteunt. Hij schreef dit verhaal met de steun en begeleiding van journalist Javier Estrada. De illustraties zijn van ontwerper en illustrator Diego Xocop.