Nieuwe gebarentaal over seks in Honduras
Wat als je niet kunt opkomen voor je seksuele en reproductieve rechten omdat je er letterlijk de woorden niet voor hebt? In Honduras bestond lange tijd geen gebarentaal voor termen rondom menstruatie, seksueel geweld en seksueel misbruik. Met steun van ons programma We Lead is een woordenboek ontwikkeld met daarin 64 nieuwe gebaren voor woorden die te maken hebben met seksualiteit en lichaamsdelen.
Voor veel vrouwen in Honduras die doof of slechthorend zijn, is het moeilijk de juiste zorg te krijgen als het gaat om hun seksuele gezondheid. “Als je de juiste gebaren niet kent om je uit te drukken, is het lastig om te communiceren met zorgverleners”, vertelt Kency Lagos, voorzitter van de Vereniging voor Doven in Honduras. “Hierdoor kunnen dove en slechthorende vrouwen vaak niet uitleggen dat ze medicijnen of voorbehoedsmiddelen nodig hebben. Ook is aangifte doen van seksueel geweld is extra traumatisch als je de gebaren voor woorden als seksueel misbruik, verkrachting en aanranding niet kent.”
Toolkit voor seksuele gezondheid
Met de 64 gebaren uit het nieuwe woordenboek kunnen vrouwen in gesprek gaan met zorgverleners en andere instanties en zo hun rechten opeisen. Het boek is onderdeel van een toolkit die onze partner FENAPAPEDISH heeft ontwikkeld samen met de Vereniging voor Doven in Honduras. “Wij zijn een federatie die zich inzet voor de rechten van mensen met een handicap”, vertelt projectcoördinator Rosa Raudales. “Deze toolkit is bedoeld om mensen met verschillende beperkingen te informeren over hun seksuele gezondheid.”
Aangifte doen van seksueel geweld is extra traumatisch als je de gebaren voor woorden als seksueel misbruik, verkrachting en aanranding niet kent.
Work in progress
Kency vindt de nieuwe gebaren een prachtige aanvulling op het werk van de Vereniging voor Doven in Honduras. “Wij zijn al jaren bezig met het ontwikkelen van een gestandaardiseerde gebarentaal voor dove Hondurezen. Die was er zo’n tien jaar geleden nog helemaal niet. Dove mensen spraken geen of verschillende gebarentalen. Met deze gestandaardiseerde taal kunnen zij veel beter communiceren en deelnemen aan de maatschappij. Inmiddels is de taal officieel vastgelegd in de wet. Maar we blijven nieuwe gebaren ontwikkelen, het is een ‘work in progress’. Het nieuwe woordenboek is daar een voorbeeld van.”
Het hele land door
De Vereniging voor Doven in Honduras gaat het hele land door om de nieuwe gebarentaal aan dove mensen te leren, ook in afgelegen en minder ontwikkelde gebieden. FENAPAPEDISH zorgt ervoor dat de toolkit verspreid wordt onder zorgverleners, maar ook onder bijvoorbeeld tolken, politie en rechtbanken. Rosa: “Het is belangrijk dat zij de gebaren leren of kunnen opzoeken om met dove vrouwen te kunnen communiceren. We zijn nu bezig ervoor te zorgen dat het ministerie van Volksgezondheid de toolkit goedkeurt, zodat die vanuit de overheid onder de 200 gezondheidsdiensten in ons land verspreid kan worden.”
Nieuwsgierig
Hoe reageert de dove gemeenschap op het woordenboek? “Mensen zijn enthousiast en nieuwsgierig”, vertelt Rosa. “Ik sprak met drie jonge vrouwen uit een afgelegen gebied in Honduras. Zij wilden meer weten over hun eerste menstruatie en hierover met elkaar in gesprek. We gebruikten de nieuwe gebarentaal om dit onderwerp met hen te bespreken. Zo kwamen zij meer te weten over hoe ze zichzelf kunnen verzorgen. We lieten het boek bij hen achter zodat ze de overige gebaren ook kunnen leren.”
