Nooit meer slapen op IFFR
Waartoe zijn wij op aarde? Misschien wel opdat de muggen ons bloed kunnen opzuigen. Bero Beyer, die zijn première beleefde als festivaldirecteur, maakte in zijn welkomstspeech deze subtiele toespeling op de openingsfilm Beyond Sleep, de verfilming van de W.F. Hermans klassieker Nooit meer slapen. Pas toen zich even later, in aanwezigheid van koningin Máxima, de wereld ontvouwde van hoofdpersoon Alfred, die inderdaad wordt lek gestoken in zijn priktentje door de muggen in het barre noorden van Noorwegen viel het kwartje.
De waarde van vrije meningsuiting
Beyer opende met flair zijn IFFR en maakte geen geheim van de tweede, geëngageerde natuur van het festival. Waar vluchtelingenstromen het nieuws bepalen, gaf hij een eresaluut aan filmmakers in landen waar repressie de dienst uitmaakt. Benadrukte hij de waarde van de vrije meningsuiting, in een open ruimte die we met anderen delen. Het Rotterdams filmfestival wil die ruimte zijn. Precies de reden dat Hivos zich ermee verbonden voelt, als trotse naamgever van het vlaggenschip van het IFFR, de Hivos Tiger Awards.
De expeditie van vier geologen
Het is altijd bijzonder als Rotterdam opent met een Nederlandse film. Alsof de verwachtingen dan nog wat hoger gespannen zijn. En dan ook nog eens een verfilming van een van de groten uit de Nederlandse literatuur. Regisseur Boudwijn Koole vertelde in een vraaggesprek na afloop dat het hem ettelijke jaren van overredingskracht en talloze onbeantwoorde mails van Hermans’ zoon Ruprecht had gekost om eindelijk de filmrechten van het boek los te krijgen. Wilden de erven Hermans Koole danig op de proef stellen, zoals ‘Alfred’ in het verhaal weinig ellende bespaard blijft? We mogen in elk geval concluderen dat Koole voor de zware proef is geslaagd: zijn resultaat doet recht aan Hermans’ meesterwerk uit 1966. De regisseur omzeilt gemakshalve het hele eerste deel – Alfred die voor zijn onderzoek bij de legendarische professor Nummedal in Oslo luchtfoto’s komt halen, uiteraard tevergeefs – en start direct met de hoofdmoot: de expeditie van vier geologen, Arne, Mikkelsen, Qvigstad en natuurlijk Alfred.
Bevangen door lichte waanzin
Hij ligt constant achterop bij de Noren, die schijnbaar moeiteloos door het terrein navigeren, hanteert een fraai maar niet werkend kompas, ontbeert die verdomde luchtfoto’s, slaat door een val bijna te pletter op een rots, en wordt vanwege slaapgebrek (die ellendige muggen!) bevangen door lichte waanzin. Maar klagen? Welnee, de jonge Nederlandse onderzoeker, zal de stuurse Noren en de zachtmoedige Arne eens wat laten zien! Hoezo zouden ze in dat nietige vlakke landje onder doen voor de Noren in geologie, die nobele wetenschap die zich buigt over de grote vragen van ons bestaan? Dan, als Alfred ontdekt dat de norse Mikkelsen doodleuk over ‘zijn’ luchtfoto’s blijkt te beschikken, slaan bij hem de stoppen door. Kort daarna scheiden de wegen van de expeditieleden zich en nemen de gebeurtenissen een nog dramatischer wending.
Adembenemend Noors landschap
We zien de uitzichtloosheid van de hele onderneming, van de nietige mens in dat eeuwige, adembenemende Noorse landschap, worden er ingezogen. Natuurlijk is het boek oneindig veel rijker aan observaties en theorieën van de Grote Schrijver. Maar Koole laat zijn eigen verbeelding aan de macht. En het resultaat mag, nee moet, gezien worden. Het belooft veel voor de verdere programmering van het IFFR.
Hivos & IFFR
Hivos en IFFR vinden elkaar in hun missie en dat is het uitgangspunt voor een succesvol hoofdsponsorschap. Het festival ondersteunt filmmakers in landen waar de filmindustrie nog in de kinderschoenen staat, waar filmopleidingen ontbreken of restrictieve regimes een alternatief stemgeluid ontmoedigen. Om wereldwijd bij te dragen aan een vrij en open filmklimaat, zijn we niet alleen naamgever van de Hivos Tiger Awards Competition tijdens IFFR, partner van het Hubert Bals Fonds, maar werken we ook samen met filmmakers in landen als Syrië, Cuba en Zimbabwe. Daar waar vrijheid zwaar bevochten moet worden, produceren zij films en documentaires die een wezenlijk verhaal vertellen en een podium nodig hebben.
