Vijf jaar lang alle ogen op de Amazone: wat hebben we bereikt?
Dit jaar eindigt ons programma All Eyes on the Amazon. De afgelopen vijf jaar hebben we inheemse Amazone-bewoners in Peru, Ecuador en Brazilië gesteund in hun strijd tegen ontbossing, milieuvervuiling en de schending van hun rechten. Collega Nora Sanchez uit Ecuador blikt terug op wat we voor elkaar hebben gekregen: “De inwoners van de Amazone staan sterker in hun schoenen en hebben grote stappen gezet in het verdedigen van hun grondgebied.”
De Amazone is het grootste regenwoud ter wereld en speelt een cruciale rol bij het tegengaan van de opwarming van de aarde. Maar ontbossing en een groeiende winningsindustrie zorgen ervoor dat er steeds meer natuur verloren gaat. Dat is niet alleen een ramp voor het klimaat, maar ook voor de ongeveer 400 inheemse bevolkingsgroepen die er wonen, zo’n 2,5 miljoen mensen. Zij zien hun leefgebied door de verwoestende gevolgen van oliewinning, mijnbouw en ontbossing voor landbouw steeds kleiner worden. Nora: “Ik heb het met eigen ogen gezien toen ik inheemse gemeenschappen bezocht in Ecuador. Er was een klein gebied gekapt voor kleinschalige mijnbouw, ongeveer 1 kilometer, en dat had al desastreuze gevolgen. De vissen in de rivier waren dood, de grond was vervuild en er groeide niets meer. Het was hartverscheurend om te zien hoe het leefgebied van de inheemse bevolking was weggevaagd.”
Resultaten
- 7 miljoen hectare regenwoud wordt nu gemonitord in Brazilië, Ecuador en Peru
- In Ecuador leidde bewijsmateriaal tot een historische uitspraak die 180.000 hectare regenwoud beschermt
- Bijna 500 inheemse natuurbeschermers zijn door ons programma getraind in het verzamelen van bewijs van ontbossing
Amazonebewoners centraal
Ons programma All Eyes on the Amazon staat in het teken van deze inheemse bewoners. “Bij al onze activiteiten en plannen hebben we hen gevraagd: ‘Wat hebben jullie nodig in de strijd tegen de vernietiging van jullie leefgebied?’ Op basis daarvan hebben we samenwerking gezocht met 30 lokale en internationale organisaties. Deze hebben de inheemse bevolking ondersteund op het gebied van bijvoorbeeld technologie, inheemse en mensenrechten, natuurbehoud, belangenbehartiging en wetshandhaving. Onze inheemse partners hebben nu de middelen, kennis en het zelfvertrouwen om hun leefgebied met hand en tand te verdedigen. Ook nu ons programma ten einde komt.”
180.000 hectare regenwoud beschermd
Een van de organisaties met wie we hebben samengewerkt, is Global Forest Watch. Nora: “Samen hebben we gewerkt aan een verbeterd waarschuwingssysteem. Dankzij hoge-resolutie satellietbeelden kan dit platform nu veel meer veranderingen in het regenwoud oppikken en kunnen natuurbeschermers ontbossing in het Amazonegebied bijna realtime volgen. Bij verdachte activiteiten krijgen zij waarschuwingen op hun mobiele telefoon of computer.”
Inmiddels wordt bijna 7 miljoen hectare regenwoud gemonitord in Brazilië, Ecuador en Peru. Ook hebben bijna 500 inheemse natuurbeschermers dankzij ons programma trainingen gekregen over ontbossing. Nora: “Zij kunnen nu makkelijker bewijs verzamelen van de natuurverwoesting in de Amazone. Dat is belangrijk als zij een rechtszaak willen starten tegen illegale activiteiten op hun territorium.”
Dankzij het monitoringsplatform en andere tools die het programma heeft helpen ontwikkelen, zijn al verschillende illegale activiteiten ontdekt in de regio. In Brazilië stelden de verzamelde data de Karipuna-gemeenschap in staat om de staat aan te klagen voor landroof in hun leefgebied. In Ecuador leidde bewijsmateriaal van het platform tot een historische uitspraak die 180.000 hectare regenwoud beschermt, waardoor een aanbesteding voor oliewinning in het gebied stopgezet moest worden.
Kennisplatform om informatie te delen
Een ander belangrijk resultaat van het programma is het AEA Learning Platform. “Op dit digitale platform kunnen onze partnerorganisaties, mensenrechtenactivisten en andere medestanders informatie en kennis met elkaar uitwisselen over manieren om de Amazone te beschermen. Er staan bijvoorbeeld verhalen op over hoe inheemse groepen hun territorium hebben verdedigd: hoe ze op misstanden reageerden, hoe het proces verliep en wat de belangrijkste strategieën en resultaten waren.”
Toegang tot rechtspraak
Ook heeft Hivos zich in het programma hard gemaakt voor toegang tot rechtspraak. “We willen dat mensenrechten- en natuurbeschermers zichzelf kunnen verdedigen via de wet, want zij zijn hun leven vaak niet zeker. Als ze zich veiliger voelen, kunnen ze beter hun werk doen en durven meer mensen op te komen voor hun rechten.”
Ook is er, mede dankzij het beïnvloeden van beleid, in Ecuador een internationale overeenkomst aangenomen: de Escazu Agreement. Deze geeft natuurbeschermers handvatten om hun werk te doen in een veiligere omgeving.
Meer dan alleen maar bomen
Wat heeft Nora zelf geleerd van haar werk in het Amazonegebied? “Mijn relatie met de natuur is veel sterker geworden. Ik ontmoette een vrouwelijke inheemse leider, zij vertelde me: ‘Ik weet dat jij alleen maar bomen ziet als je om je heen kijkt, maar ik zie mijn apotheek, markt, huis, cultuur en de geesten van mijn voorouders.’ Dat opende mijn ogen en heeft me geïnspireerd om nog harder te strijden voor de natuur en de mensen van de Amazone.”
Hoe gaan we nu verder?
Hoewel All Eyes on the Amazon ten einde komt, blijft Hivos actief in de Amazone. We doen dat nu op twee manieren. Allereerst werken we met steun van onze Nederlandse donateurs aan een nieuw project over de rol van inheemse vrouwen in de strijd tegen ontbossing. En in Brazilië blijven we werken aan lokale oplossingen voor de klimaatcrisis met ons nieuwe programma Voices for Just Climate Action.
Het programma All Eyes on the Amazon is mogelijk gemaakt met steun van de Nationale Postcode Loterij.
