Hoe we in Zimbabwe strijden voor meer vrouwen in de politiek
Op 23 augustus vinden in Zimbabwe de parlementaire, provinciale, lokale en presidentsverkiezingen plaats. Helaas is het voor vrouwen nog moeilijker geworden om politieke bestuursfuncties te bemachtigen. “Terwijl de economische crisis in ons land hen veel harder raakt dan mannen”, vertelt Nana Zulu, regionaal directeur van Hivos in Zuidelijk Afrika. “Juist zij moeten aan de besluitvormingstafel zitten en bijdragen aan het beleid dat hun leven beïnvloedt. Met onze programma’s willen we hieraan bijdragen.”
De economische situatie in Zimbabwe is zorgwekkend. Het land heeft een van de hoogste inflatiepercentages ter wereld en de werkloosheid en armoede zijn flink gestegen. “Vrouwen hebben hier veel meer onder te lijden dan mannen”, vertelt Nana. “Zij hebben minder goede banen omdat ze niet of minder goed zijn opgeleid of voor hun gezin moeten zorgen.”
20.000 dollar om jezelf verkiesbaar te stellen
Terwijl vrouwen zwaar gebukt gaan onder de economische malaise, hebben zij te weinig politieke invloed om hun situatie te verbeteren. Bij de laatste verkiezingen in 2018 werd slechts 31 procent vrouwen gekozen in het parlement en 14 procent vrouwen in lokale bestuursfuncties. Deze percentages liggen ver onder wat volgens de grondwet vereist is.
“De verwachtingen voor de komende verkiezingen zijn zelfs nog slechter”, aldus Nana. “In 2018 was het aantal kandidaten voor het presidentschap 23, waarvan 4 vrouwen. Dit jaar zijn er slechts 12 kandidaten genomineerd, waarvan maar 1 vrouw. Het inschrijfgeld om deel te mogen nemen aan de verkiezingen was bij de vorige verkiezingen 1.000 US-dollar, nu is dit maar liefst 20.000 US-dollar. Alleen kandidaten met geld en macht kunnen op deze manier deelnemen en dat zijn vooral mannen.”
Geweld en seksuele intimidatie
De financiële uitdagingen zijn niet het enige waar vrouwen in de politiek tegenaanlopen. “Besluitvorming en leiderschap worden gezien als zaken die voorbehouden zijn aan mannen. Vrouwen die zich verkiesbaar stellen, krijgen te maken met weerstand en geweld. Ze worden bedreigd en seksueel geïntimideerd. De media richten zich op hun persoonlijke leven: zijn ze getrouwd? Hoeveel seksuele partners hebben ze gehad? Deze vragen zouden mannen nooit krijgen. Vrouwen worden in een kwaad daglicht gesteld, wat hun geloofwaardigheid schaadt.”
Training voor vrouwen
Hivos heeft in Zimbabwe 3 programma’s om onder meer vrouwelijk leiderschap en de deelname van vrouwen aan het verkiezingsproces te bevorderen. “We willen de regering ter verantwoording roepen. In de grondwet staat namelijk dat iedereen gelijk is en dat discriminatie op basis van geslacht verboden is. Wij willen dat deze wetten de realiteit weerspiegelen.”
Zijn ze getrouwd? Hoeveel seksuele partners hebben ze gehad? Deze vragen zouden mannen nooit krijgen.
Dankzij de programma’s van Hivos weten vrouwen wat hun rechten zijn en hoe politieke processen in elkaar steken. “We helpen hen om effectief deel te kunnen nemen aan de politiek. Denk aan trainingen in leiderschap of over het nominatieproces. Sommige vrouwen vinden spreken in het openbaar spannend. We trainen hen hierin, zodat hun zelfvertrouwen op dit punt groeit. En als een vrouw is gekozen, bijvoorbeeld als parlementslid, begeleiden we haar bij het zo goed mogelijk invullen van haar rol.”
De handen ineenslaan
Ook brengt Hivos vrouwenbewegingen bij elkaar, zodat zij samen sterk staan en hun wensen op tafel kunnen leggen. “Dat deden we bijvoorbeeld afgelopen februari nog. Verschillende vrouwenrechtenorganisaties kwamen samen met de drie grootste politieke partijen in Zimbabwe tijdens een speciale genderconferentie. We overhandigden de politieke partijen een handvest met daarin de voorwaarden voor gendergelijkheid binnen de politiek. We willen bijvoorbeeld dat zij vrouwen steunen bij de campagnefinanciering en hen beschermen tegen geweld.”
Ook na de verkiezingen
Hoewel de drie politieke partijen het handvest hebben ondertekend, is er van hun goede voornemens tot nu toe weinig terecht gekomen. “Veel politieke partijen hebben steeds minder vrouwen op hun lijsten staan, ook omdat het voor veel vrouwen onbetaalbaar is geworden om zichzelf verkiesbaar te stellen.”
Ondanks deze tegenslag denkt Nana dat het werk van Hivos op langere termijn zijn vruchten zal afwerpen. “Sociale normen en waarden veranderen niet van de ene op de andere dag. Ons werk is een continu proces dat ook na de verkiezingen doorgaat. We werken aan een inclusieve cultuur met respect voor vrouwen en een nieuwe generatie leiders. Door het samenbrengen van vrouwen brengen zij nu eensgezind en heel open hun wensen en behoeften naar buiten. Dat hebben we al bereikt. We zijn kritisch, laten horen wat we verwachten en zullen dat blijven doen.”
